Ilościowe metody analizy incydentów w ruchu lotniczym

Ilościowe metody analizy incydentów w ruchu lotniczym

rok wydania: 2018
ilość stron: 302
ISBN: 978-83-7814-759-6
format: B5
oprawa: miękka

Opis

Myślą przewodnią monografii było przedstawienie współczesnych metod ilościowej analizy zdarzeń w transporcie lotniczym. Zaliczają się do nich zarówno metody klasyczne, które po dostosowaniu do stanu obecnej wiedzy są cały czas z powodzeniem stosowane, jak i metody całkiem nowe, w tym kilka autorskich opracowanych w ramach badań autora.

W części wstępnej: scharakteryzowano system zapewniania bezpieczeństwa w ruchu lotniczym, zaproponowano nowe spojrzenie na problematykę analiz bezpieczeństwa, omówiono znaczenie analiz zdarzeń lotniczych jako narzędzia poprawy bezpieczeństwa transportu oraz rolę przypisaną poważnym incydentom lotniczym, których analiza może mieć kluczowe znaczenie w planowaniu proaktywnych działań zmierzających do poprawy bezpieczeństwa transportu lotniczego.

W drugiej części przedstawiono teoretyczne podstawy nowych metod ilościowej analizy zdarzeń, niezbędne do zrozumienia ich istoty oraz możliwości stosowania; problematykę analizy ryzyka z uwypukleniem stosowanych modeli i metod jego szacowania, a także modele przyczynowe stosowane do analizy przyczyn wypadków lotniczych, których przegląd uzupełniono o kilka nowszych, dopiero zdobywających popularność. Można się spodziewać, że niedługo także one znajdą się w głównym nurcie, ponieważ wykorzystują najnowsze zdobycze teorii bezpieczeństwa złożonych systemów antropotechnicznych.

Spis treści

Przedmowa

1. Bezpieczeństwo transportu lotniczego
1.1. Wprowadzenie
1.2. Zarządzanie bezpieczeństwem
1.3. Systemy wspomagania bezpieczeństwa
1.3.1. Naziemne systemy wspomagania
1.3.2. Powietrzne systemy wspomagania
1.4. Współczesne wskaźniki bezpieczeństwa ruchu lotniczego
1.4.1. Bezpieczeństwo jako cel i ograniczenie w procesie zarządzania ruchem
1.4.2. Wskaźniki syntetyczne
1.4.3. Wskaźniki funkcjonalne
1.4.4. Wskaźniki przyczynowe
1.5. Safety II - nowe podejście do bezpieczeństwa w transporcie lotniczym

2. Zdarzenia w ruchu lotniczym
2.1. Rodzaje zdarzeń
2.2. Typy incydentów w ruchu lotniczym
2.2.1. Incydenty z zależnościami logicznymi
2.2.2. Incydenty z zależnościami czasowymi
2.2.3. Incydenty o charakterze hybrydowym
2.3. Badanie przyczyn zdarzeń lotniczych
2.4. Ilościowa analiza incydentów w systemie zapewniania bezpieczeństwa w transporcie
lotniczym

3. Teoretyczne podstawy metod ilościowej analizy zdarzeń
3.1. Logika rozmyta
3.1.1. Zbiory rozmyte
3.1.2. Zmienne lingwistyczne
3.1.3. Systemy wnioskowania rozmytego
3.1.4. Liczby rozmyte
3.2. Analiza wielokryterialna
3.2.1. Metoda metakryterium
3.2.2. Metoda leksykograficzna
3.2.3. Metody dystansowe
3.2.4. Metody rankingowe
3.2.5. Metody interaktywne
3.2.6. Metody złożone
3.3. Grupowe podejmowanie decyzji
3.4. Sieci Petriego
3.4.1. Informacje ogólne
3.4.2. Sieci Petriego niskiego poziomu
3.4.3. Sieci Petriego wysokiego poziomu
3.4.4. Właściwości sieci Petriego
3.4.5. Graf osiągalności i metody jego redukcji
3.4.6. Analiza wykorzystująca sieci ze znacznikami czasowymi
3.4.7. Narzędzia modelowania - CPN Tools
3.5. Symulacja dyskretna

4. Przykłady zdarzeń lotniczych
4.1. Przykład 1 - zdarzenie lotnicze Nr 344/07
4.2. Przykład 2 - poważny incydent lotniczy Nr 031/07
4.3. Przykład 3 - poważny incydent lotniczy Nr 270/06
4.4. Przykład 4 - zdarzenie lotnicze Nr 291/05

5. Ryzyko w transporcie lotniczym
5.1. Zarządzanie ryzykiem w transporcie lotniczym
5.2. Modele i metody analizy ryzyka w transporcie
5.2.1. Modele ryzyka kolizji
5.2.2. Modele błędów ludzkich
5.2.3. Modele ryzyka naziemnego
5.3. FMRE - Metoda oceny ryzyka z wykorzystaniem rozmytej macierzy ryzyka
5.3.1. Wprowadzenie
5.3.2. Ogólna struktura modelu
5.3.3. Rozmyta macierz ryzyka
5.4. Wielowymiarowe modele szacowania ryzyka

6. Modele przyczynowe w analizie incydentów
6.1. Metoda drzewa zdarzeń
6.2. Metoda drzewa błędów
6.3. Metoda drzew Bow-Tie
6.4. Metoda FMEA
6.5. Metoda analizy wspólnych przyczyn
6.6. Metoda TOPAZ
6.7. Diagramy sekwencji zdarzeń ESD
6.8. Sieci bayesowskie
6.9. STAMP
6.10. FRAM

7. Modelowanie procesów ruchowych z wykorzystaniem sieci Petriego
7.1. Wprowadzenie
7.2. Sieci Petriego w modelowaniu ruchu lotniczego
7.3. Tworzenie modelu ruchu
7.3.1. Interpretacja elementów sieci
7.3.2. Wybór typu sieci
7.4. Przykład - model do oceny bezpieczeństwa w ruchu lotniskowym
7.4.1. Geneza modelu
7.4.2. Ruch lotniskowy
7.4.3. Model ruchu na krzyżujących się drogach startowych
7.4.4. Eksperymenty z wykorzystaniem modelu

8. Metoda analizy zależności między poważnym incydentem a wypadkiem w ruchu lotniczym
8.1. Opis metody MIATA
8.2. Przykład 1 - zdarzenie lotnicze Nr 344/07
8.2.1. Model poważnego incydentu
8.2.2. Model wypadku
8.2.3. Wyznaczenie prawdopodobieństwa przekształcenia się incydentu w wypadek
8.3. Przykład 2 - poważny incydent lotniczy Nr 031/07
8.3.1. Model poważnego incydentu
8.3.2. Model wypadku
8.3.3. Wyznaczenie prawdopodobieństwa przekształcenia się incydentu w wypadek
8.4. Przykład 3 - poważny incydent lotniczy Nr 270/06
8.4.1. Model poważnego incydentu
8.4.2. Model wypadku
8.4.3. Wyznaczenie prawdopodobieństwa przekształcenia się incydentu w wypadek
8.4.4. Analiza wrażliwości
8.5. Przykład 4 - zdarzenie lotnicze Nr 291/05
8.5.1. Model incydentu
8.5.2. Model wypadku
8.5.3. Symulacyjne wyznaczenie prawdopodobieństwa przekształcenia się incydentu w wypadek
8.6. Podsumowanie

9. Metoda drzew zdarzeń z rozmytymi prawdopodobieństwami ETFP
9.1. Wprowadzenie
9.2. Określenie prawdopodobieństwa wypadku
9.2.1. Scenariusze kontynuacji startu
9.2.2. Skala prawdopodobieństwa
9.2.3. Prawdopodobieństwa scenariuszy kontynuacji
9.2.4. Obliczenie prawdopodobieństwa przekształcenia incydentu w wypadek
9.3. Ocena skuteczności wprowadzenia barier bezpieczeństwa
9.4. Podsumowanie

10. Rozmyta analiza ryzyka metodą FMRE
10.1. Model dotkliwości konsekwencji zdarzenia
10.2. Model zachowania A320
10.3. Model zachowania EMB170
10.4. Ocena prawdopodobieństwa zdarzeń
10.5. Narzędzie komputerowe i eksperymenty symulacyjne
10.5.1. Sytuacja nominalna - jak w incydencie
10.5.2. Analiza dla bardziej lub mniej sprawnej załogi
10.5.3. Analiza dla poszczególnych scenariuszy wypadkowych
10.5.4. Przypadek niekorzystnych warunków pogodowych
10.5.5. Zależność od czasu reakcji pilotów
10.6. Podsumowanie

11. Metoda wielokryterialnego grupowego podejmowania decyzji w warunkach niepewności MGDU
11.1. Wprowadzenie
11.2. Opis metody MGDU
11.3. Przykład wykorzystania metody MGDU - określenie przyczyn incydentu w ruchu lotniczym
11.4. Podsumowanie

12. Podsumowanie

Bibliografia

Wykaz skrótów i akronimów