Kompozycja miasta XXI wieku. Rozwiązania urbanistyczne i krajobrazowe

Celem naukowym monografii jest wykazanie, na podstawie badań współczesnych rozwiązań urbanistycznych i krajobrazowych w miastach, że komponowanie przestrzeni w XXI wieku jest możliwe oraz że przestrzenie komponowane są lepszej jakości od przestrzeni, gdzie występuje brak ładu przestrzennego.

Główną treścią pracy jest określenie głównych problemów i wskazanie postulatów kształtowania przestrzeni współczesnych miast ze zwróceniem szczególnej uwagi na analizę roli kompozycji urbanistycznej jako głównego kryterium ładu przestrzeni miasta. Przedstawione zostały liczne przykłady rozwiązań kompozycji współczesnych miast XXI wieku (kształtowanie przestrzeni miast w dużej skali, kształtowanie zespołów urbanistycznych w dużej skali, kształtowanie przestrzeni miast w skali lokalnej), a także określono rolę istotnych czynników i elementów w kompozycji przestrzeni miast (zieleń, światło, woda, barwa, sacrum).

Podjęte w pracy szczegółowe analizy i badania wybranych rozwiązań urbanistycznych i krajobrazowych w miastach stały się podstawą do wskazania typów kompozycji zespołów urbanistycznych w dużej skali oraz typów kompozycji przestrzeni miast w skali lokalnej, a następnie do określenia współczesnych zasad kompozycji przestrzeni miasta w XXI wieku.

Wykazano, że zasady kompozycji przestrzeni miast w XXI wieku mogą być niezwykle przydatne w gospodarowaniu przestrzenią miast, w tym miast polskich. W Polsce działalność planistyczna dotycząca komponowania przestrzeni jest dzisiaj niezbędna i natychmiast potrzebna. Wyniki pracy mogą mieć także istotne znaczenie dla rozwoju architektury i urbanistyki (jako dyscypliny naukowej). Mogą one znaleźć zastosowanie w praktyce, a transfer tej wiedzy do praktyki planistycznej może przynieść wymierne efekty ekonomiczne.

W monografii Autorka poświęciła wiele uwagi roli takich czynników jak zieleń, światło, woda, barwa w kompozycji współczesnych rozwiązań urbanistycznych i krajobrazowych, które mają istotny wpływa na kształtowanie współczesnych miast.
Książka dostarcza ważnych argumentów przemawiających na korzyść tworzenia przestrzeni zrównoważonej i harmonijnie zakomponowanej.

prof. Sławomir Gzell
(fragment recenzji wydawniczej)

Spis treści

Rozdział / 1
WPROWADZENIE / 9
1.1. Cele pracy / 11
1.2. Znaczenie pracy – uzasadnienie podjęcia problemu / 12
1.3. Metody pracy, zakres badań, tematyka badań i konstrukcja pracy / 14
1.4. Istniejący stan wiedzy w zakresie tematu badań / 17

Rozdział / 2
KOMPOZYCJA WSPÓŁCZESNEGO MIASTA XXI WIEKU / 23
2.1. Problemy i postulaty kształtowania przestrzeni współczesnych miast / 23
2.2. Kompozycja urbanistyczna jako główne kryterium ładu przestrzeni miasta / 30
2.3. Główne elementy identyfikacyjne struktury przestrzennej miasta XXI wieku / 61
2.4. Kompozycja współczesnego miasta XXI wieku – przykłady rozwiązań / 83
2.4.1. Kształtowanie przestrzeni miast w dużej skali – ogólna charakterystyka / 84
2.4.2. Kształtowanie zespołów urbanistycznych w dużej skali / 90
2.4.3. Rola budynków wysokich w kształtowaniu krajobrazu miast / 118
2.4.4. Kształtowanie przestrzeni miast w skali lokalnej / 123

Rozdział / 3
ZIELEŃ W KOMPOZYCJI WSPÓŁCZESNYCH ROZWIĄZAŃ URBANISTYCZNYCH I KRAJOBRAZOWYCH / 155
3.1. Wprowadzenie / 155
3.2. Podstawowe elementy zieleni w kompozycji urbanistycznej / 156
3.3. Podłoga zielona jako element zieleni w kompozycji urbanistycznej / 157
3.3.1. Podłoga zielona płaska / 157
3.3.2. Zielone tarasy / 162
3.3.3. Płaszczyzny falujące / 162
3.3.4. Płaszczyzny pochyłe (geometryczne i nieregularne) / 165
3.4. Pojedyncze drzewo, dwa drzewa w kompozycji urbanistycznej / 168
3.5. Grupa drzew jako dominanta przestrzenna / 169
3.6. Szereg drzew / 170
3.7. Aleja zielona / 171
3.8. Ściana zielona / 172
3.9. Rytmy drzew / 174
3.10. Struktura zielona / 175
3.11. Zielone kompozycje przestrzenne / 176
3.12. Podsumowanie / 181

Rozdział / 4
PARK MIEJSKI W PRZESTRZENI MIASTA XXI WIEKU / 185
4.1. Wprowadzenie / 185
4.2. Cel badań / 186
4.3. Opis badań i wyniki / 186
4.4. Podsumowanie / 209

Rozdział / 5
ŚWIATŁO W KOMPOZYCJI WSPÓŁCZESNYCH ROZWIĄZAŃ URBANISTYCZNYCH I KRAJOBRAZOWYCH / 213
5.1. Wprowadzenie / 213
5.2. Cel badań / 213
5.3. Możliwości wykorzystania oświetlenia naturalnego / 214
5.4. Możliwości wykorzystania oświetlenia sztucznego / 219
5.4.1. Oświetlenie sztuczne w kompozycji przestrzeni publicznej o charakterze regularnym / 221
5.4.2. Oświetlenie sztuczne w kompozycji przestrzeni publicznej, którą cechuje kierunkowość / 223
5.4.3. Oświetlenie sztuczne w kompozycji przestrzeni publicznej jako ściana urbanistyczna / 224
5.4.4. Oświetlenie sztuczne jako znak szczególny, wpływający w wysokim stopniu na tożsamość przestrzeni publicznej / 225
5.4.5. Dominanta świetlna w krajobrazie miasta / 227
5.4.6. Oświetlenie sztuczne stropu przestrzeni publicznych / 227
5.4.7. Oświetlenie sztuczne w formie scenografii lub instalacji świetlnej / 227
5.4.8. Oświetlenie sztuczne – symbioza metod i rodzajów / 228
5.5. Podsumowanie / 230

Rozdział / 6
WODA W KOMPOZYCJI WSPÓŁCZESNYCH ROZWIĄZAŃ URBANISTYCZNYCH I KRAJOBRAZOWYCH / 233
6.1. Wprowadzenie / 233
6.2. Rola zbiorników i elementów wodnych w krajobrazie miast / 233
6.3. Motywy i elementy wodne w przestrzeni placów i ulic – baseny wodne / 244
6.4. Motywy i elementy wodne w przestrzeni placów i ulic – kanały wodne / 247
6.5. Motywy i elementy wodne w przestrzeni placów i ulic – fontanny / 249
6.6. Motywy i elementy wodne w przestrzeni parków miejskich / 251
6.7. Spotkanie miasta z wodą – kształtowanie nabrzeży rzek, jezior i mórz / 251
6.8. Związki obiektów architektonicznych z wodą / 252
6.9. Podsumowanie 254

Rozdział / 7
BARWA W KOMPOZYCJI WSPÓŁCZESNYCH ROZWIĄZAŃ URBANISTYCZNYCH I KRAJOBRAZOWYCH / 257
7.1. Wprowadzenie / 257
7.2. Rola barwy w krajobrazie miast / 258
7.3. Barwne rozwiązanie podłogi urbanistycznej / 271
7.4. Rola barwy we wnętrzu urbanistycznym dynamicznym / 273
7.5. Barwna dominanta przestrzenna i barwny akcent przestrzenny w krajobrazie miasta / 275
7.6. Wpływ sztuki na kształtowanie przestrzeni publicznych / 278
7.7. Zastosowanie barwnych elementów liniowych w krajobrazie miasta / 279
7.8. Barwne rozwiązania elementów przestrzennych tymczasowych / 280
7.9. Podsumowanie / 282

Rozdział / 8
SACRUM W KRAJOBRAZIE WSPÓŁCZESNEGO MIASTA NA PRZYKŁADZIE WARSZAWY / 285
8.1. Wprowadzenie / 285
8.2. Cel badań / 287
8.3. Opis badań i wyniki / 288
8.3.1. Budowle sakralne położone w pobliżu skarpy warszawskiej / 288
8.3.2. Budowle sakralne położone przy historycznych placach i ulicach miejskich / 294
8.3.3. Budowle sakralne położone przy współczesnych placach i ulicach miejskich / 300
8.3.4. Sacrum w krajobrazie rozpraszającego się miasta / 302
8.4. Podsumowanie / 306

Rozdział / 9
PODSUMOWANIE I WNIOSKI / 309

Bibliografia / 321
Spis ilustracji / 331
Streszczenie / 339
Summary / 342