Pracodawca i kierownik. Materiały dydaktyczne do szkolenia okresowego z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy

Pracodawca i kierownik. Materiały dydaktyczne do szkolenia okresowego z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy

Stan prawny: 2024 r.

rok wydania: 2024, wydanie trzydzieste
ilość stron: 206
format: B5
oprawa: miękka

Opis

Niniejsze opracowanie przygotowane zostało jako materiał dydaktyczny dla uczestników szkolenia okresowego z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy pracodawców i innych osób kierujących pracownikami, wynikającego z rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy (DzU Nr 180, poz. 1860 ze zm.).

Zgodnie z ww. rozporządzeniem materiały zebrane w książce podzielone zostały na osiem części:

- Regulacje prawne z zakresu prawa pracy dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy z uwzględnieniem:

• obowiązków w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy oraz odpowiedzialności za naruszenie przepisów i zasad bhp,
• ochrony pracy kobiet i młodocianych,
• profilaktycznej ochrony zdrowia pracowników,
• szkolenie w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy,
• organizacja nadzoru i kontroli warunków pracy.

- Czynniki niebezpieczne w środowisku pracy
- Organizacja bezpiecznych stanowisk pracy. Zarządzanie bezpieczeństwem
- Analiza okoliczności i przyczyn oraz profilaktyka wypadków przy pracy i chorób zawodowych
- Organizacja i metodyka szkolenia w zakresie bhp
- Postępowanie w razie wypadków i w sytuacjach zagrożeń
- Skutki ekonomiczne niewłaściwych warunków pracy
- Problemy ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska

Publikacja powstała w oparciu o system Asystent BHP Prezentacje, który zawiera obszerną wiedzę z tej tematyki.

Spis treści

Wstęp / 11
Wykaz skrótów użytych w treści / 12
Literatura / 12

I. Regulacje prawne z zakresu prawa pracy dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy
1. Źródła prawa pracy / 13
1.1. Międzynarodowe źródła prawa / 13
1.1.1. Dyrektywy UE / 14
1.1.2. Konwencje MOP / 16
1.1.3. Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady UE / 17
1.2. Krajowe źródła prawa. Zasady prawa pracy / 18
2. Stosunek pracy. Umowa o pracę / 19
3. Praca zdalna / 21
4. Obowiązki pracodawcy i osoby kierującej pracownikami z zakresu bhp / 22
5. Obowiązki i uprawnienia pracowników z zakresu bhp / 25
6. Odpowiedzialność za naruszenie przepisów i zasad bhp / 27
6.1. Odpowiedzialność pracodawcy oraz osoby kierującej pracownikami / 27
6.1.1. Odpowiedzialność wykroczeniowa / 27
6.1.2. Odpowiedzialność karna / 28
6.2. Odpowiedzialność pracownika / 30
7. Uprawnienia związane z rodzicielstwem / 31
7.1. Ochrona pracy kobiet – podstawy prawne / 31
7.2. Uprawnienia pracowników związane z rodzicielstwem / 31
7.3. Uprawnienia pracownika-ojca / 33
7.4. Prace wzbronione dla kobiet w ciąży i kobiet karmiących dziecko piersią / 33
8. Zatrudnianie młodocianych 3/ 4
8.1. Podstawy prawne / 34
8.2. Zasady zatrudniania młodocianych / 34
8.3. Ochrona pracy młodocianych / 35
8.4. Prace wzbronione młodocianym / 36
9. Profilaktyczna ochrona zdrowia / 37
9.1. Służba medycyny pracy / 37
9.2. Profilaktyczna opieka zdrowotna / 38
9.3. Badania lekarskie i orzeczenia lekarskie / 39
10. Szkolenia z zakresu bhp / 40
10.1. Podstawowe informacje / 40
10.2. Organizatorzy szkoleń / 41
10.3. Warunki i rodzaje szkolenia / 43
10.4. Przebieg szkolenia wstępnego / 45
10.5. Dokumentowanie szkolenia wstępnego / 46
10.6. Szkolenie pracodawcy / 46
10.7. Szkolenie okresowe / 47
11. Nadzór i kontrola nad warunkami pracy / 49
11.1. Państwowa Inspekcja Pracy / 50
11.2. Państwowa Inspekcja Sanitarna / 52
11.3. Urząd Dozoru Technicznego / 53
11.4. Społeczna inspekcja pracy / 54
11.5. Związki zawodowe / 56

II. Czynniki niebezpieczne w środowisku pracy
12. Czynniki występujące w procesach pracy / 58
12.1. Rodzaje czynników / 58
12.2. Badania i pomiary czynników / 59
13. Podstawowe zagrożenia / 60
13.1. Hałas / 60
13.1.1. Informacje podstawowe / 60
13.1.2. Skutki oddziaływania hałasu na organizm człowieka / 61
13.1.3. Obowiązki pracodawcy i ocena ryzyka zawodowego / 62
13.1.4. Środki przeciwdziałania hałasowi / 63
13.1.4.1. Eliminowanie lub ograniczanie narażenia / 63
13.1.4.2. Środki ochrony / 64
13.1.4.3. Profilaktyka / 65
13.2. Drgania mechaniczne / 66
13.2.1. Informacje podstawowe / 66
13.2.2. Wpływ drgań na organizm człowieka / 67
13.2.3. Obowiązki pracodawcy i ocena ryzyka zawodowego / 68
13.2.4. Środki przeciwdziałania drganiom mechanicznym / 69
13.2.4.1. Eliminowanie lub ograniczanie narażenia / 69
13.2.4.2. Środki ochrony / 70
13.2.4.3. Profilaktyka / 70
13.3. Mikroklimat / 70
13.3.1. Informacje podstawowe / 70
13.3.2. Mikroklimat gorący / 72
13.3.3. Mikroklimat zimny / 73
13.4. Promieniowanie / 75
13.4.1. Promieniowanie optyczne / 75
13.4.1.1. Informacje podstawowe / 75
13.4.1.2. Obowiązki pracodawcy i ocena ryzyka zawodowego / 76
13.4.1.3. Środki przeciwdziałania promieniowaniu optycznemu / 77
13.4.1.4. Promieniowanie widzialne / 78
13.4.1.5. Promieniowanie nadfioletowe / 79
13.4.1.6. Promieniowanie podczerwone / 80
13.4.1.7. Promieniowanie laserowe / 81
13.4.2. Promieniowanie jonizujące / 83
13.4.3. Pola i promieniowanie elektromagnetyczne / 85
13.4.3.1. Informacje podstawowe / 85
13.4.3.2. Wpływ pól na otoczenie / 86
13.4.3.3. Obowiązki użytkownika / 87
13.4.3.4. Środki przeciwdziałania / 88
13.5. Pyły / 90
13.5.1. Informacje podstawowe / 90
13.5.2. Oddziaływanie pyłów na organizm człowieka / 91
13.6. Czynniki chemiczne / 92
13.6.1. Informacje podstawowe / 92
13.6.2. Karta charakterystyki substancji (mieszaniny) chemicznej / 94
13.6.3. Obowiązki pracodawcy i ocena ryzyka zawodowego / 95
13.6.4. Środki chroniące przed czynnikami chemicznymi / 96
13.6.4.1. Eliminowanie lub ograniczanie ryzyka zawodowego / 96
13.6.4.2. Środki ochrony / 97
13.6.4.3. Profilaktyka / 97
13.6.5. Substancje chemiczne, ich mieszaniny, czynniki lub procesy technologiczne o działaniu rakotwórczym lub mutagennym / 97
13.7. Czynniki biologiczne / 99
13.7.1. Informacje podstawowe / 99
13.7.2. Prace narażające pracowników na działanie czynników biologicznych / 100
13.7.3. Obowiązki pracodawcy i ocena ryzyka zawodowego / 101
13.7.4. Ograniczenie narażenia / 102

III. Organizacja bezpiecznych stanowisk pracy. Zarządzanie bezpieczeństwem i higieną pracy
14. Bezpieczne stanowisko pracy / 103
14.1. Rodzaje pomieszczeń pracy / 103
14.2. Pomieszczenia pracy / 104
14.2.1. Oświetlenie / 104
14.2.2. Ogrzewanie i wentylacja / 104
14.3. Dojście do stanowiska pracy / 105
14.4. Organizacja stanowisk pracy / 106
14.5. Maszyny i urządzenia na stanowisku pracy / 107
14.6. Praca z monitorami ekranowymi / 110
14.6.1. Informacje podstawowe / 110
14.6.2 Obowiązki pracodawcy / 111
14.6.3. Organizacja pracy przy komputerze / 112
15. Zarządzanie bezpieczeństwem i higieną pracy / 118
15.1. Informacje podstawowe / 118
15.2. Terminy i definicje / 119
15.3. System zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy / 122

IV. Wypadki przy pracy i choroby zawodowe – okoliczności, przyczyny i profilaktyka
16. Wypadki przy pracy i choroby zawodowe / 125
16.1. Definicje związane z wypadkami przy pracy / 125
16.2. Postępowanie w razie wypadku przy pracy / 128
16.3. Choroby zawodowe – definicja, postępowanie / 129
16.4. Analiza wypadkowości / 131
16.5. Świadczenia z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych / 131
17. Przyczyny wypadków przy pracy / 132
17.1. Piramida zdarzeń wypadkowych / 132
17.2. Przyczyny wypadków / 134
17.3. Liczba wypadków i poszkodowanych / 135
17.4. Przykłady zaistniałych wypadków / 137

V. Organizacja i metodyka szkolenia w zakresie bhp
18. Szkolenie w zakresie bhp / 143
18.1. Identyfikacja potrzeb szkoleniowych / 143
18.2. Uczenie się – nauczanie dorosłych / 144
18.3. Cele i treści szkolenia / 146
18.4. Zasady szkolenia / 147
18.5. Metody i formy szkolenia / 150
18.6. Metody szkolenia w dziedzinie bhp / 152
18.7. Metody i formy kontroli oraz oceny skuteczności szkoleń / 154
18.8. Metody prowadzenia instruktażu stanowiskowego / 156

VI. Postępowanie w razie wypadków i w sytuacjach zagrożeń
19. Zgłaszanie wypadków / 159
20. Pożar – zapobieganie i gaszenie / 160
20.1. Podstawowe pojęcia / 160
20.2. Kategorie zagrożenia ludzi / 160
20.3. Rodzaje i przyczyny pożarów / 161
20.4. Instrukcja alarmowania / 163
20.5. Podręczny sprzęt gaśniczy / 163
20.5.1. Koc gaśniczy / 163
20.5.2. Hydrant wewnętrzny / 164
20.5.3. Gaśnice / 164
20.5.3.1. Gaśnica proszkowa / 165
20.5.3.2. Gaśnica śniegowa / 165
20.5.3.3. Gaśnica ze zbijakiem pianowa lub proszkowa / 166
20.6. Zasady gaszenia pożarów za pomocą gaśnic / 167
20.7. Oznakowanie przeciwpożarowe i ewakuacyjne / 168
20.8. Zasady ewakuacji / 169
21. Pierwsza pomoc w nagłych wypadkach / 171
21.1. Udzielanie pomocy / 171
21.2. Kolejność czynności ratunkowych / 171
21.2.1. Ocena bezpieczeństwa / 172
21.2.2. Ocena przytomności / 172
21.2.3. Wołanie o pomoc / 172
21.2.4. Udrożnienie górnych dróg oddechowych / 173
21.2.5. Ocena oddechu / 173
21.2.6. RKO (resuscytacja krążeniowo-oddechowa) / 174
21.3. Pozycja bezpieczna / 175
21.4. Pierwsza pomoc w określonych przypadkach / 176
21.4.1. Rany / 176
21.4.2. Krwotoki / 177
21.4.3. Omdlenie / 178
21.4.4. Zadławienie / 178
21.4.5. Cukrzyca / 179
21.4.6. Uraz kręgosłupa / 180
21.4.7. Oparzenie termiczne / 180
21.4.8. Porażenie prądem elektrycznym / 181
21.4.9. Zawał mięśnia sercowego / 181
21.5. Wzywanie pomocy / 182

VII. Skutki ekonomiczne niewłaściwych warunków pracy
22. Ekonomiczne aspekty wypadków przy pracy / 183
22.1. Koszty wypadków przy pracy / 183
22.2. Koszty działalności profilaktycznej / 184
22.3. Stymulatory poprawy warunków pracy / 185
22.4. Skladka na ubezpieczenie społeczne z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych / 188
22.4.1. Kategorie ryzyka dla płatników składek / 188
22.4.2. Kategorie ryzyka dla grup działalności / 190

VIII. Problemy ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska
23. Ochrona przeciwpożarowa / 192
23.1. Definicja / 192
23.2. Obowiązki w zakresie ochrony przeciwpożarowej / 193
23.3. Czynności zabronione z uwagi na ochronę ppoż. / 195
24.1. Obowiązki / 200
24.2. Kierunki działania / 202
24.2.1. Ochrona powietrza / 203
24.2.2. Ochrona wód / 203
24.2.3. Ochrona powierzchni ziemi / 204
24.2.4. Ochrona przed hałasem / 204
24.2.5. Ochrona przed polami elektromagnetycznymi / 205
24.2.6. Gospodarka odpadami / 205