Zadaniem niniejszego podręcznika jest wsparcie uczniów szkół branżowych oraz kursantów uczących się zawodu montera izolacji przemysłowych. Dla pracodawców istotne jest, aby podręcznik dostosowany był do obecnych trendów w technikach montażu izolacji przemysłowej, będąc wsparciem dla aktywnych monterów izolacji przemysłowej.
Podręcznik jest wynikiem połączenia wiedzy i doświadczenia osób pracujących aktywnie w branży izolacji przemysłowych oraz zajmujących się kształceniem młodych pracowników w tym zawodzie. Został opracowany ta, aby przekazać nie tylko podstawową wiedzę na temat izolacji, ale również umożliwić wykonywanie pracy w najbardziej bezpieczny i efektywny sposób.
Od Autorów
Podręcznik, który trzymasz w dłoniach powstał jako wynik współpracy osób pracujących aktywnie w branży izolacji przemysłowych oraz zajmujących się kształceniem młodych pracowników w tym zawodzie. Do tej pory na rynku wydawniczym nie było podobnej pozycji - dostępne były jedynie materiały szkoleniowe dedykowane na konkretne kursy organizowane przez firmy zajmujące się taką działalnością.
Podręcznik, w swoim zamyśle, został przygotowany jako wsparcie do kształcenia osób ubiegających się o świadectwo kwalifikacji montera izolacji przemysłowych oraz dla wszystkich zainteresowanych tym tematem będących głównie na początku drogi zawodowej. Tym samym celowo unikamy w podręczniku skomplikowanych sformułowań i wiedzy technicznej, aby w pierwszej kolejności stanowił on wsparcie w praktycznym wykonywaniu zawodu montera izolacji przemysłowych.
W niniejszej publikacji dużą uwagę przywiązujemy do zagadnień związanych z bezpieczeństwem pracy, prawidłową techniką montażu oraz zrozumieniem oczekiwań klienta, ponieważ, jak wynika z wieloletnich doświadczeń osób pracujących w branży, tylko takie podejście gwarantuje sukces.
Żywimy nadzieję, że podręcznik został opracowany tak, aby w łatwy i przystępny sposób przekazał podstawową wiedzę na temat izolacji przemysłowych. Dziedzina ta jest bardzo szeroka, a zawód montera izolacji należy do zawodów niszowych - fachowcy w tej dziedzinie nie muszą martwić się o pracę zarówno na krajowych jak również zagranicznych rynkach.
Podsumowując: życzymy powodzenia uczniom szkół branżowych, uczestnikom kursów zawodowych w zakresie montażu izolacji przemysłowych oraz pracownikom chcącym doskonalić swoje rzemiosło. Nauka oraz czas na zdobycie doświadczenia są niezbędne, aby wykonywać zawód z jak największą starannością i dokładnością. Mamy nadzieję, że ten podręcznik pozwoli na to aby przybliżyć tę wiedzę w możliwie prosty i przyjemny sposób.
Marian Siwon
Karolina Skoczkowska
Spis treści
Od Autorów / 11
1. Wprowadzenie do izolacji przemysłowych / 13
2. Zawód montera izolacji przemysłowych / 14
3. Cele stosowania izolacji w przemyśle / 15
4. Rodzaje izolacji przemysłowych / 17
5. Materiały / 21
5.1.1. Maty z włókien mineralnych / 23
5.1.2. Maty z włókien mineralnych z wełny skalnej / 23
5.1.3. Płyty z włókien mineralnych ze sprasowanej wełny skalnej / 26
5.1.4. Otuliny z włókien mineralnych z wełny skalnej / 28
5.1.5. Skalna wełna mineralna luzem / 29
5.1.6. Maty z wełny mineralnej z włókien szklanych 30
5.1.7. Inne zastosowanie mat z wełny mineralnej z włókien szklanych / 35
5.1.8. Materiały z włókien ceramicznych / 37
5.1.9. Inne materiały wysokotemperaturowe / 40
5.1.10. Materiały do izolacji niskotemperaturowych / 45
5.1.11. Elastomery / 47
5.1.12. Materiały ogniochronne / 54
5.2. Akcesoria montażowe do materiałów izolacyjnych / 61
5.3. Materiały do konstrukcji wsporczych / 68
5.4. Materiały na płaszcz ochronny izolacji / 71
5.4.1. Blachy metalowe / 71
5.4.2. Inne materiały na płaszcz ochronny / 73
5.5. Akcesoria montażowe do płaszcza ochronnego / 75
5.6. Materiały uszczelniające / 78
5.7. Materiały - podsumowanie / 80
6. Półfabrykaty, konstrukcje wsporcze i nośne, płaszcz ochronny / 81
6.1. Konstrukcje wsporcze i nośne / 81
6.1.1. Konstrukcje pierścieniowe / 82
6.1.2. Konstrukcje listwowe / 83
6.1.3. U-szynki i ceowniki / 84
6.1.4. Konstrukcje uniwersalne / 84
6.1.5. Konstrukcje z materiałów izolacyjnych / 85
6.2. Półfabrykaty, płaszcz ochronny / 86
6.2.1. Informacje ogólne / 86
6.2.2. Prostki / 86
6.2.3. Kolana / 86
6.2.4. Trójniki / 87
6.2.5. Redukcje / 87
6.2.6. Kaptury kołnierzowe / 88
6.2.7. Kaptury armaturo we / 88
6.2.8. Elementy zaślepiające / 89
6.2.9. Skrzynie / 90
6.2.10. Rozety / 91
6.2.11. Blachy kopertowe / 91
6.2.12. Dennice / 91
6.3. Materace / 92
6.4. Półfabrykaty, konstrukcje - podsumowanie / 93
7. Narzędzia i wyposażenie / 94
7.1. Podstawowy zestaw narzędzi (pomocnik montera) / 94
7.2. Kompletny zestaw narzędzi (monter) / 98
7.3. Elektronarzędzia / 101
7.3.1. Podstawowe elektronarzędzia / 101
7.3.2. Dodatkowe elektronarzędzia / 102
7.4. Urządzenia i maszyny / 104
7.5. Narzędzia, urządzenia i maszyny - podsumowanie / 107
8. Technologia montażu / 108
8.1. Informacje ogólne / 108
8.2. Otuliny z włókien mineralnych i segmenty / 109
8.2.1. Montaż elementów wełnianych na proste odcinki rur / 110
8.2.2. Montaż otulin wełnianych na łukach i kolanach / 110
8.2.3. Montaż otulin wełnianych na trójnikach / 111
8.2.4. Montaż otulin wełnianych na stożkach (redukcje rurociągu) / 113
8.3. Montaż konstrukcji wsporczej na rurociągach / 114
8.4. Montaż mat z wełny mineralnej na siatce / 114
8.4.1. Montaż mat z wełny mineralnej na siatce na rurociągach / 116
8.4.2. Montaż mat z wełny mineralnej na siatce na zbiornikach i innych urządzeniach o dużej powierzchni 118
8.4.3. Montaż mat z wełny mineralnej na siatce na rurociągach
z ogrzewaniem towarzyszącym 119
8.4.4. Montaż izolacji gorących / 121
8.4.5. Montaż izolacji w miejscach o ograniczonym dostępie / 122
8.5. Izolacja zimnochronna lub ciepłochronna z zastosowaniem szklą piankowego - Foamglas / 122
8.6. Zewnętrzny płaszcz ochronny dla izolacji / 123
8.6.1. Informacje ogólne / 123
8.6.2. Montaż płaszcza ochronnego na prostych odcinkach rur / 124
8.6.3. Montaż płaszcza ochronnego dla kolan / 125
8.6.4. Montaż płaszcza ochronnego dla trójników / 126
8.6.5. Montaż płaszcza ochronnego na zwężeniach rur / 127
8.6.6. Montaż płaszcza ochronnego dla kapturów i skrzyń / 127
8.6.7. Montaż płaszcza ochronnego dla zbiorników / 129
8.6.8. Przegląd sposobów montażu różnych płaszczy ochronnych dla izolacji / 130
8.6.9. Uszczelnienia płaszcza ochronnego dla izolacji z blachy / 132
8.7. Demontaż izolacji / 132
8.7.1. Ponowny montaż zdemontowanej izolacji / 133
8.8. Izolacja BHP / 133
8.8.1. Wykonanie izolacji BHP wraz z izolacją cieplną / 134
8.8.2. Wykonanie izolacji BHP z blachą perforowaną / 134
8.9. Izolacja przeciwkondensacyjna (zimnochronna) / 134
8.9.1. Informacje ogólne / 134
8.9.2. Izolacja przeciwkondensacyjna rur i kształtek / 134
8.9.3. Izolacja przeciwkondensacyjna rur o dużych średnicach, kanałów powietrznych, zbiorników oraz kształtek i armatury / 135
8.9.4. Płaszcze ochronne dla izolacji z kauczuku / 136
8.10. Izolacja akustyczna / 137
8.10.1. Informacje ogólne / 137
8.10.2. Montaż izolacji akustycznej / 138
8.11. Izolacja zimnochronna / 139
8.11.1. Informacje ogólne / 139
8.11.2. Montaż prostek i segmentów na rurociągach / 139
8.11.3. Izolacja PIR/PUR z wypełnieniem miejscowym / 141
8.12. Izolacja ogniochronna / 142
8.12.1. Informacje ogólne / 142
8.12.2. System Promat / 142
8.12.3. System Passive Tec / 144
8.12.4. System Rigips - płyty Ridurit / 144
8.12.5. System Conlit Plus / 145
8.12.6. Przegrody pożarowe / 146
8.13. Izolacja instalacji sanitarnych 148
8.14. Technologia - podsumowanie / 149
9. Przepisy dotyczące bezpieczeństwa pracy / 150
9.1. Informacje ogólne / 150
9.2. Postawa i zachowanie / 150
9.3. Poruszanie się w miejscach wykonywania pracy / 151
9.4. Podnoszenie, przenoszenie / 152
9.4.1. Wózki transportowe / 154
9.4.2. Urządzenia podnoszące / 155
9.4.3. Przemieszczanie materiałów / 157
9.4.4. Podnoszenie materiałów / 157
9.4.5. Wyciągi linowe / 157
9.5. Praca na wysokości / 158
9.5.1. Drabiny / 158
9.5.2. Rusztowania mobilne / 159
9.5.3. Rusztowania stałe / 160
9.5.4. Podnośniki mechaniczne do pracy na wysokości / 162
9.6. Środki ochrony indywidualnej (SOI) / 163
9.6.1. Odzież ochronna / 163
9.6.2. Ochrona głowy i twarzy / 165
9.6.3. Ochrona stóp / 167
9.6.4. Ochrona dłoni / 167
9.6.5. Ochrona dróg oddechowych / 168
9.6.6. Ochrona słuchu / 168
9.6.7. Ochrona przed upadkiem z wysokości / 169
9.6.8. Praca z narzędziami i elektronarzędziami / 170
9.6.9. Najczęściej stosowane oznaczenia dotyczące zabezpieczeń / 170
9.7. Praca w obiekcie przemysłowym / 171
9.7.1. Środowisko przemysłowe / 171
9.7.2. Zezwolenie na pracę / 172
9.7.3. Instrukcja LMRA / 173
9.7.4. Gazy i ciecze agresywne / 173
9.8. Przepisy dotyczące bezpieczeństwo pracy - podsumowanie / 174
10. Prawidłowe zasady postępowania w pracy / 176
10.1. Właściwe podejście do rozwiązania problemów poprzez otrzymywanie informacji zwrotnych / 176
10.2. Akceptacja przełożonego / 177
10.3. Współpraca i komunikacja / 177
10.4. Zaangażowanie i motywacja / 177
10.5. Elastyczność i świadomość kosztów / 178
10.6. Jakość wykonanej pracy / 178
10.7. Używanie narzędzi i elektronarzędzi / 178
10.8. Porządek na stanowisku pracy / 179
10.9. Skupienie się na kliencie / 179
Literatura / 180
Zestawienie tablic - źródło / 181
Książka: „Monter izolacji przemysłowych” wsparciem dla początkujących wykonawców zawodu
Monter izolacji przemysłowych najczęściej wykonuje swoją pracę w dużych zakładach przemysłowych, takich jak elektrownie i elektrociepłownie, rafinerie, zakłady petrochemiczne oraz chemiczne, platformy wiertnicze czy też zakłady przetwórstwa drzewnego, spożywczego lub farmaceutycznego. Na rynku nie brakuje ofert pracy dla wykonawców tego zawodu, co zatem zrobić, aby zostać monterem izolacji przemysłowych?
Jak można było zostać monterem izolacji przemysłowych?
Monter izolacji przemysłowych, na rynku polskim jest dosyć młodym zawodem, do PKZiS (Polska Klasyfikacja Zawodów i Specjalności) został wpisany w 2007 r. na wniosek członków stowarzyszenia R&M Centrum Szkolenia Zawodowego (wcześniejsza nazwa naszego ośrodka szkoleniowego).
Brak możliwości kształcenia nie był barierą dla wykonywania tego zawodu. Polacy, wykonujący prace monterskie za granicą czerpali wiedzę i nabierali doświadczenia z obserwacji wykwalifikowanych izolerów, którzy takie wykształcenie posiadali. Ten sposób zdobywania wiedzy i umiejętności w dłuższej perspektywie czasowej nie do końca satysfakcjonował wykonawców izolacji przemysłowych, którzy chcieli realizować zagraniczne projekty. Zrodziła się zatem potrzeba kształcenia w zawodzie od podstaw.
Monter izolacji przemysłowych – dwie drogi do zdobycia uprawnień
Wcześniejszy model „zdobywania doświadczenia z obserwacji” w dzisiejszej rzeczywistości nie miałby racji bytu, ponieważ każdy pracodawca poza deklaracją, oczekuje dokumentu, potwierdzającego zdobytą wiedzę i doświadczenie w danym zawodzie. Jakie są zatem możliwości zdobycia uprawnień do wykonywania zawodu: monter izolacji przemysłowych?
Pierwsza z nich to oczywiście wybór zawodu: monter izolacji przemysłowych i podjęcie kształcenia w Szkole Branżowej I Stopnia (dawniej: zasadnicza szkoła zawodowa). Kształcenie to trwa przez okres 3 lat i zakończone jest egzaminem zewnętrznym, przeprowadzonym przez Okręgową Komisję Egzaminacyjną lub Izbę Rzemieślniczą. Pozytywny wynik egzaminu jest równoznaczny ze zdobyciem uprawnień do wykonywania zawodu.
Z tej propozycji najczęściej skorzysta młodzież. A co z osobami dorosłymi, które myślą o przebranżowieniu? One również mogą uzyskać prawo do wykonywania zawodu. Warunkiem jest udział w szkoleniu zawodowym: monter izolacji przemysłowych. Takie szkolenie trwa 2 tygodnie, a jego celem jest przekazanie podstawowej wiedzy i umiejętności, niezbędnych do wykonywania prac monterskich na samodzielnym stanowisku. Jest to fundament, na którym przyszli monterzy będą budować swoje doświadczenie zawodowe. Podejmując decyzję o udziale w szkoleniu, warto zweryfikować, czy wybrana jednostka szkoleniowa posiada akredytację i certyfikaty, potwierdzające jakość świadczonych usług oraz ma doświadczoną kadrę instruktorów i wykładowców, którzy profesjonalnie, a jednocześnie zrozumiale przekażą pierwsze zawodowe szlify.
Materiały dydaktyczne dla początkujących monterów izolacji przemysłowych
Do tej pory na polskim rynku nie była dostępna żadna pozycja książkowa, która opisywałaby krok po kroku profesję montera izolacji przemysłowych oraz zagadnienia, z jakimi początkujący wykonawca tego zawodu musi się zmierzyć.
W kształceniu, zarówno szkoły, jak i firmy szkoleniowe posiłkowały się własnymi opracowaniami, skryptami oraz materiałami zaczerpniętymi od wykonawców i producentów materiałów izolacyjnych (broszury, katalogi, filmiki pokazowe, próbki materiałów izolacyjnych).
Po raz kolejny postanowiliśmy wypełnić tę lukę, wydając z końcem 2022 r. podręcznik: „Monter izolacji przemysłowych”. Książka w jasny i przystępny sposób odsłania przed czytelnikiem kolejne obszary wiedzy, systematyzuje ją i porządkuje. Dzięki czemu uczeń lub kursant może krok po kroku poznawać tajniki zawodu: monter izolacji przemysłowych, bez konieczności czerpania informacji z wielu różnych źródeł.
