Poradnik montera elektryka Tom 1

Poradnik montera elektryka. Tom 1

rok wydania: 2018, wydanie piąte zmienione
ilość stron: 468
ISBN: 978-83-01-19331-7
format: 14,5x20,5 cm
oprawa: miękka

W poradniku omówiono:
- wiadomości ogólne z zakresu metrologii, rysunku technicznego, sporządzania dokumentacji technicznej, matematyki, mechaniki oraz elektrotechniki;
- maszyny elektryczne, transformatory, napęd elektryczny i przekształtniki;
- rozdzielnice elektroenergetyczne;
- kompensację mocy biernej.

 Autorzy – wybitni specjaliści praktycy w swoich dziedzinach – wprowadzili w nowo opracowywanych materiałach niezbędne zmiany i uzupełnienia, uwzględniając nie tylko ciągły rozwój elektroenergetyki i elektrotechniki, ale także aktualne normy i akty prawne. Chociaż stosowanie polskich norm nie jest obowiązkowe, to jednak w niektórych wypadkach konieczne, np. w celu uzyskania certyfikatu urządzenia.

 Poradnik montera elektryka jest przeznaczony przede wszystkim dla monterów i techników elektryków, zajmujących się montażem, eksploatacją oraz konserwacją urządzeń i instalacji elektroenergetycznych. Może być również doskonałą pomocą w praktycznej nauce zawodu dla studentów i uczniów szkół ponadgimnazjalnych o profilu elektrycznym oraz energetycznym.

Spis treści
Od Wydawcy

1. Wiadomości ogólne / 1
dr inż. Stefan Niestępski
1.1. Jednostki miar / 2
1.2. Rysunek techniczny / 8
1.2.1. Formaty arkuszy, linie rysunkowe i pismo techniczne / 8
1.2.2. Symbole graficzne / 10
1.3. Stopnie ochrony IP / 19
1.4. Dokumentacja techniczna / 20
1.5. Materiały / 21
1.5.1. Rodzaje stali i wyrobów hutniczych / 21
1.5.2. Liny i rury instalacyjne stalowe / 28
1.5.3. Beton, zaprawy budowlane, cegła, obciążenie stropów / 30
1.5.4. Właściwości materiałów / 32
1.6. Matematyka / 35
1.6.1. Potęgowanie i pierwiastkowanie / 35
1.6.2. Logarytmowanie / 36
1.6.3. Funkcje trygonometryczne / 37
1.6.4. Obliczanie wartości średnich / 39
1.6.5. Rozwiązywanie równań / 39
1.6.6. Podstawowe wzory obliczania trójkątów / 40
1.6.7. Obliczanie pól powierzchni i objętości figur geometrycznych / 41
1.7. Mechanika / 44
1.7.1. Ruch prostoliniowy jednostajny i jednostajnie zmienny / 44
1.7.2. Siła, tarcie i maszyny proste / 45
1.7.3. Masa i ciężar / 47
1.7.4. Zasady dynamiki Newtona / 48
1.7.5. Praca, moc, energia, sprawność / 48
1.7.6. Wytrzymałość materiałów / 49
1.8. Elektrotechnika / 50
1.8.1. Obwód elektryczny / 50
1.8.2. Prąd, napięcie i moc / 50
1.8.3. Rezystancja, impedancja i reaktancja / 53
1.8.4. Źródła prądu elektrycznego / 55
1.8.5. Prawo Ohma / 55
1.8.6. Metoda techniczna pomiaru rezystancji i impedancji / 56
1.8.7. Prawa Kirchhoffa / 56
1.8.8. Układy trójfazowe prądu przemiennego / 57
Literatura / 58

2. Maszyny elektryczne, transformatory, napęd elektryczny i przekształtniki / 61
mgr inż. Piotr Herok, mgr inż. Stefan Manczyk, mgr inż. Alojzy Nowak, mgr inż. Zbigniew Nowak
2.1. Maszyny elektryczne – wiadomości ogólne / 62
2.1.1. Dane znamionowe / 62
2.1.2. Rodzaje pracy maszyn / 63
2.1.3. Oznaczanie typu / 65
2.1.4. Przeciążalność / 68
2.1.5. Drgania / 69
2.1.6. Materiały izolacyjne / 71
2.1.7. Oznaczanie wyprowadzeń uzwojeń / 72
2.1.8. Szczotki / 74
2.1.9. Łożyska i smary / 76
2.1.10. Nagrzewanie się i stygnięcie / 82
2.2. Maszyny prądu stałego / 85
2.2.1. Wiadomości wstępne / 85
2.2.2. Oddziaływanie (reakcja) twornika / 87
2.2.3. Komutacja / 88
2.2.4. Bieguny komutacyjne / 89
2.2.5. Uzwojenie kompensacyjne / 89
2.2.6. Prądnice prądu stałego / 90
2.2.7. Silniki prądu stałego / 93
2.3. Silniki indukcyjne / 95
2.3.1. Silniki indukcyjne trójfazowe / 95
2.3.2. Silniki indukcyjne jednofazowe / 99
2.3.3. Indukcyjny regulator napięcia / 101
2.3.4. Silniki liniowe / 103
2.4. Maszyny synchroniczne / 104
2.4.1. Wiadomości wstępne / 104
2.4.2. Prądnice synchroniczne / 106
2.4.3. Silniki synchroniczne / 108
2.5. Transformatory / 110
2.5.1. Wiadomości ogólne / 110
2.5.2. Transformatory jednofazowe / 111
2.5.3. Transformatory trójfazowe / 116
2.5.4. Transformatory pomiarowe / 123
2.6. Przekształtniki / 128
2.6.1. Wstęp / 128
2.6.2. Półprzewodnikowe elementy przekształtników energetycznych / 130
2.6.3. Prostowniki / 146
2.6.4. Przemienniki częstotliwości / 162
2.6.5. Łączniki bezzestykowe / 170
2.7. Spawanie elektryczne / 176
2.7.1. Charakterystyka łuku elektrycznego / 176
2.7.2. Rodzaje elektrod / 177
2.7.3. Spawarki wirujące / 177
2.7.4. Transformatory spawalnicze / 181
2.7.5. Prostowniki spawalnicze / 182
2.7.6. Spawarki inwertorowe / 183
2.7.7. Zgrzewanie elektryczne / 184
2.8. Elektryczne elementy automatyki / 185
2.8.1. Selsyny / 185
2.8.2. Prądnice tachometryczne / 187
2.8.3. Amplidyny / 189
2.8.4. Wzmacniacze magnetyczne / 192
2.9. Napęd elektryczny / 195
2.9.1. Dynamika napędu / 195
2.9.2. Rozruch, regulacja prędkości obrotowej i hamowanie silników elektrycznych / 196
2.9.3. Układ Leonarda / 209
2.9.4. Napędy pomp i wentylatorów / 213
2.9.5. Przykłady zasilania silników prądu stałego i przemiennego z układów przekształtnikowych / 215
2.10. Eksploatacja maszyn elektrycznych i transformatorów / 218
2.10.1. Eksploatacja maszyn elektrycznych wirujących / 218
2.10.2. Eksploatacja transformatorów / 236

3. Rozdzielnice elektroenergetyczne / 265
mgr inż. Lidia Gruza, mgr inż. Zygmunt Lipski
3.1. Wiadomości ogólne / 266
3.2. Klasyfikacja rozdzielnic / 267
3.3. Podstawowe parametry rozdzielnic / 269
3.3.1. Napięcie znamionowe (Ur) / 269
3.3.2. Poziomy znamionowe izolacji / 270
3.3.3. Częstotliwość znamionowa ( fr) i liczba faz / 271
3.3.4. Prąd znamionowy ciągły (Ir) / 271
3.3.5. Prąd znamionowy krótkotrwały wytrzymywany (Ik – rozdzielnice WN, Icw – rozdzielnice nN) / 272
3.3.6. Prąd znamionowy szczytowy wytrzymywany (Ip – rozdzielnice WN, Ipk – rozdzielnice nN) / 272
3.3.7. Prąd znamionowy zwarciowy wytrzymywany (Icc) / 273
3.3.8. Prąd znamionowy zwarciowy ograniczony (Icf) / 273
3.3.9. Czas znamionowy trwania zwarcia (tk) / 273
3.3.10. Ciśnienie znamionowe napełnienia / 273
3.3.11. Stopień ochrony / 273
3.3.12. Dobór parametrów rozdzielnic / 275
3.4. Układy elektryczne rozdzielnic / 276
3.4.1. Układy elektryczne rozdzielnic o napięciu od 7,2 kV do 36 kV / 276
3.4.2. Układy elektryczne rozdzielnic o napięciu do 1 kV / 276
3.5. Budowa rozdzielnic – typowe rozwiązania konstrukcyjne / 279
3.5.1. Rozdzielnice o napięciu 7,2
24 kV / 279
3.5.2. Rozdzielnice o napięciu do 1 kV / 311
3.6. Aparaty rozdzielcze średniego i niskiego napięcia / 325
3.6.1. Wyłączniki / 325
3.6.2. Rozłączniki / 329
3.6.3. Styczniki / 339
3.6.4. Odłączniki / 341
3.6.5. Uziemniki / 345
3.6.6. Bezpieczniki / 346
3.6.7. Przekładniki / 350
3.7. Montaż na budowie rozdzielnic prefabrykowanych / 353
3.7.1. Dostawa prefabrykatów, składowanie i transport na budowie / 354
3.7.2. Przygotowanie budowlane pomieszczeń rozdzielnic / 355
3.7.3. Ustawienie i zamocowanie rozdzielnic / 358
3.7.4. Montaż uzupełniający szyn i aparatów / 359
3.7.5. Połączenie rozdzielnicy z instalacją ochronną / 363
3.7.6. Przyłączenie do rozdzielnicy doprowadzeń kablowych / 367
3.7.7. Przyłączenie do rozdzielnicy doprowadzeń szynowych / 369
3.7.8. Połączenie instalacji obwodów pomocniczych / 370
3.8. Badania rozdzielnic przed przekazaniem do eksploatacji / 371
3.8.1. Badania pomontażowe rozdzielnic średniego i niskiego napięcia / 372
3.9. Przekazanie rozdzielnic do eksploatacji / 376
3.9.1. Zbiór dokumentów / 376
3.9.2. Obsługa rozdzielnicy / 377
3.9.3. Oględziny i przeglądy / 378
Literatura / 380

4. Kompensacja mocy biernej / 385
dr inż. Marcin Sulkowski
4.1. Wstęp / 386
4.2. Poprawa współczynnika mocy / 387
4.2.1. Pojęcie współczynnika mocy / 387
4.2.2. Odbiorniki mocy biernej w instalacjach odbiorczych / 389
4.2.3. Wpływ mocy biernej na warunki pracy sieci zasilającej / 394
4.2.4. Źródła mocy biernej / 397
4.3. Budowa kondensatorów elektroenergetycznych / 398
4.3.1. Kondensatory elektroenergetyczne niskiego napięcia / 398
4.3.2. Kondensatory elektroenergetyczne średniego napięcia / 406
4.3.3. Podstawowe parametry znamionowe kondensatorów / 410
4.3.4. Zabezpieczenia baterii kondensatorów / 412
4.4. Dobór baterii kondensatorów / 416
4.4.1. Warunki pracy baterii kondensatorów / 416
4.4.2. Dobór mocy baterii kondensatorów / 417
4.4.3. Dobór kondensatorów w zależności od zawartości wyższych harmonicznych w sieci / 421
4.4.4. Dobór przewodów zasilających oraz zabezpieczeń baterii kondensatorów / 423
4.5. Układy sterowania baterii kondensatorów / 424
4.5.1. Regulatory mocy biernej / 424
4.5.2. Styczniki do załączania baterii kondensatorów / 430
4.5.3. Łączniki tyrystorowe do łączenia kondensatorów / 431
4.5.4. Dławiki ochronne / 433
4.6. Rozmieszczenie baterii kondensatorów w sieci odbiorczej / 433
4.7. Instalowanie baterii kondensatorów / 436
4.7.1. Czynności przygotowawcze / 436
4.7.2. Montaż baterii / 437
4.8. Eksploatacja i bezpieczeństwo pracy / 440
4.8.1. Zasady eksploatacji / 440
4.8.2. Ocena stanu technicznego baterii kondensatorów / 441
4.8.3. Aspekty praktyczne badania baterii kondensatorów / 448
4.8.4. Objawy, przyczyny i skutki uszkodzeń kondensatorów / 453
4.8.5. Instrukcja eksploatacji baterii kondensatorów / 454

Literatura / 458
Skorowidz / 461