Ekohydrologia

Ekohydrologia

rok wydania: 2022, wydanie pierwsze
ISBN: 978-83-01-20804-2
ilość stron: 260
format: 16,5x23,5 cm
oprawa: miękka

Opis

Ekohydrologia to nauka zajmująca się badaniem i integracją procesów biologicznych i hydrologicznych oraz ich wykorzystaniem dla łączenia wiedzy technicznej i ekologicznej w celu poprawy potencjału środowiskowego i jakości wody przez opracowywanie rozwiązań bliskich naturze i rozwiązań systemowych w gospodarce wodnej.

Książka ta jest unikatową, pierwszą w Polsce publikacją poświęconą tej prężnie rozwijającej się na świecie transdyscyplinarnej dziedzinie wiedzy będącej podstawą rekomendowanych przez ONZ i Komisję Europejską rozwiązań bliskich naturze.

Autorem jest prof. Maciej Zalewski, uznany na świecie ekspert w omawianej dziedzinie, kierownik i założyciel Katedry Ekologii Stosowanej na Wydziale Biologii i Ochrony Środowiska Uniwersytetu Łódzkiego, która obecnie posiada status UNESCO Chair for Ecohydrology and Applied Ecology oraz dyrektor Europejskiego Regionalnego Centrum Ekohydrologii PAN a także od kilkunastu lat koordynator Międzynarodowego Programu UNESCO Ecohydrology.
Publikację tę kierujemy m.in. do hydrologów, hydrotechników, projektantów, inżynierów budownictwa, ale również pracowników administracji na szczeblu wojewódzkim, samorządowym, a także studentów studiów technicznych z zakresu inżynierii środowiska czy wszystkich zainteresowanych ochroną środowiska.

"Człowiek gospodaruje różnymi zasobami przyrody i prowadzi niestety do ich degradacji. Wśród nich na czoło wysuwa się woda. Obieg wody decyduje o funkcjonowaniu geosystemów i ekosystemów. Obieg wody jest zróżnicowany w przestrzeni i w czasie. Decyduje o istnieniu stref klimatycznych, ulegają one zmianom wraz ze zmianami klimatu. Ekohydrologia, nauka integrująca wiedzę z dziedziny hydrologii i ekologii przedstawiona w tym podręczniku/monografii dla efektywnego zarządzanie zasobami wody staje się szczególnie aktualna wraz z postępującymi zmianami klimatu wywołanymi ingerencją człowieka."
Prof. dr hab. Leszek Starkel

Spis treści

Wprowadzenie. Geneza i misja ekohydrologii jako subdyscypliny hydrologii i działu nauki o zrównoważonym rozwoju

Podziękowania

I. Co z tą wodą? geneza, ewolucja i podstawy ekohydrologii

1. Wstęp

2. Geneza ekohydrologii

3. Ewolucja naukowa koncepcji ekohydrologii
3.1. Teoria ekosystemu
3.2. Teoria Gai
3.3. Rozwój badań nad ekosystem rzecznym
3.4. Ekohydrologia integracja hydrologii i ekologii

4. Bioenergetyczne podstawy ekohydrologii
4.1. Bilans energetyczny żywego organizmu
4.2. Przepływ energii i biogenów przez ekosystem
4.3. Koncepcja kontinuum rzecznego

5. Procesy hydrologiczne i ich opis ilościowy
5.1. Procesy hydrologiczne w zlewni
5.2. Modelowanie procesów hydrologicznych

6. Model interakcji czynników biotycznych i abiotycznych teoretyczne podstawy ekohydrologii
6.1. Wstęp i geneza konstrukcji modelu
6.2. Bioróżnorodność w różnych systemach rzecznych jako potwierdzenie ABRC
6.3. Strategie reprodukcyjne ryb jako potwierdzenie ABRC
6.4. Interakcje i zależności między toksycznymi sinicami, mikroorganizmami a czynnikami fizykochemicznymi

7. Reguły ekohydrologii podstawa systemowych rozwiązań w gospodarce wodnej
7.1. Reguła hydrologiczna
7.2. Reguła ekologiczna
7.3. Reguła ekotechnologiczna

8. Ekohydrologiczne podstawy renaturyzacji rzek i strumieni
8.1. Wstęp znaczenie stref ekotonowych dla funkcjonowania rzek i strumieni
8.2. Właściwości fizyczne i biologiczne strefy ekotonowej
8.3. Strefy ekotonowe jako czynnik kształtujący różnorodność biologiczną
8.4. Rola ekotonów na terasie zalewowej
8.5. Zagrożenia dla bioróżnorodności i rola ekotonów w jej ochronie
8.6. Podsumowanie

9. Zlewnia dolina rzeczna terasa zalewowa rzeka
9.1. Wstęp
9.2. Zmiany klimatu a systemy rzeczne
9.3. Zarządzanie zlewnią
9.4. Ekohydrologia dla zapobiegania powodziom i zarządzania nimi
9.5. Ekohydrologia dla poprawy jakości wody

10. Ekosystemy jezior i zbiorników zaporowych
10.1. Rekultywacja zbiorników wodnych

II. Wdrożenia

1. Rekultywacja zbiorników zaporowych
1.1. Wysokoefektywne strefy buforowe dla redukcji zanieczyszczeń rozproszonych

2. Zarządzanie strefami ekotonowymi
2.1. Rola terasy zalewowej w pochłanianiu ładunku biogenów

3. Biomanipulacja i hydrobiomanipulacja

4. Zarybianie dla odbudowy bioróżnorodności ryb

5. Zbiorniki wstępne

6. Hybrydowy sekwencyjny system biofiltracji ścieków (HSBS) dla małych oczyszczalni ścieków

7. Biotechnologie ekohydrologiczne dla ograniczenia zanieczyszczenia wód w obszarach rolniczych

8. Zarządzenie zasobami wodnymi na terenach miejskich
8.1. Wdrożenia na terenie rzeki Sokołówki SSBS
8.2. Błękitno-zielona sieć (BGNC)
8.3. Rekultywacja zeutrofizowanych zbiorników górnej Bzury z zastosowaniem biotechnologii ekohydrologicznych i systemów hybrydowych
8.4. Podsumowanie woda jako czynnik jakości życia w mieście

9. Wykorzystanie metod hydroakustycznych w ekohydrologii
9.1. Podstawy działania echosondy i rozwój metod hydroakustycznych
9.2. Ryby
9.3. Makrofity
9.4. Sinice
9.5. Charakterystyka dna
9.6. Podsumowanie

10. Ekohydrologiczna adaptacja śródlądowej drogi wodnej dla zwiększenia wielowymiarowego potencjału środowiska (WBSRC)

11. Zastosowania podstaw teoretycznych i zasad ekohydrologii do budowy zbiornika małej retencji dla poprawy potencjału środowiskowego i zrównoważonego rozwoju dorzecza (WBSRC)

12. Rozwiązania ekohydrologiczne na świecie
12.1. Odtworzenie dynamiki środowiska Loary (Francja) z wykorzystaniem ograniczonych zasobów
12.2. Rozwój ekohydrologicznego obszaru demonstracyjnego na zbiorniku Saguling (zlewnia rzeki Citarum w Jawie Zachodniej Indonezja)
12.3. Rozwiązania ekohydrologiczne w zlewni jeziora Naivasha
12.4. Systemowe rozwiązania na jeziorze Assela, Etiopia

III. Foresight

1. Wstęp

2. Wdrażanie
2.1. Metodyka i strategia wdrażania foresightu
2.2. Zasady wdrażania wizji foresightu
2.3. Zarządzanie adaptacyjne
2.4. Zmiana paradygmatu i metoda dialogu
2.5. Budowanie wizji przyszłości, scenariuszy i strategii
2.6. Podsumowanie foresightu

Podsumowanie
Literatura
Przypisy