Bezpieczeństwo eksploatacji urządzeń, instalacji i sieci gazowych

Bezpieczeństwo eksploatacji urządzeń, instalacji i sieci gazowych

rok wydania: 2024, wydanie ósme
ilość stron: 236
format: B5
oprawa: miękka

Stan prawny: styczeń 2024 r.

Opis

Książka dotyczy bezpieczeństwa technicznego jednego z działów energetyki, tzn. energetyki gazowej, a szerzej gazownictwa.

Opisane zostały własności toksyczne i wybuchowe paliw gazowych stosowanych w gospodarce komunalnej i przemysłowej. Przedstawiono zagrożenia związane z budową i eksploatacją sieci i instalacji gazowych oraz metody zapobiegania ich powstawaniu. Szczególną uwagę poświęcono bezpieczeństwu użytkowania paliw gazowych i eksploatacji urządzeń gazowych. Po raz pierwszy w literaturze krajowej poruszono problematykę dotyczącą gazów skroplonych (LNG) i kriogeniki.

Drugi blok tematyczny to zagadnienia dotyczące gazów przemysłowych i ochrony środowiska.

Książka będzie użyteczna w pracy zarówno służb BHP, jak i osób zainteresowanych bezpieczeństwem pracy, pomoże zaznajomić się z zagrożeniami występującymi w branży gazowniczej i pozwoli, często przed czasem, je zdefiniować i skutecznie wyeliminować.

Stanowi również pomoc dydaktyczną dla osób przygotowujących się do egzaminów na uzyskanie świadectw kwalifikacyjnych eksploatacji i dozoru urządzeń gazowniczych.

Książka została wzbogacona o pytania kontrolne wraz z odpowiedziami.

Spis treści

Wstęp / 9

1. Gazy stosowane w przemyśle / 11
1.1. Własności palne i wybuchowe gazów / 11
1.2. Gazy przemysłowe / 14
1.3. Skroplony gaz ziemny LNG / 17
1.4. Paliwa gazowe / 18
1.5. Analiza procesów spalania w aspekcie kontroli emisji zanieczyszczeń / 20
1.6. Składniki paliw gazowych i ich właściwości toksyczne / 21
1.7. Jakość gazu rozprowadzanego siecią gazową / 26
1.8. Wymagania techniczne dotyczące budowy elementów wyposażenia instalacji rozprowadzania gazów węglowodorowych C3–C4 / 28
1.8.1. Wprowadzenie / 28
1.8.2. Gazy węglowodorowe C3–C4 wykorzystywane do zasilania odbiorców / 28
1.8.3. Sposoby zasilania odbiorców gazem węglowodorowym C3–C4 / 31
1.8.4. Zbiorniki magazynowe gazów węglowodorowych C3–C4 / 33
1.8.5. Przewody instalacji przyłączeniowych gazów węglowodorowych C3–C4 / 40
Pytania / 44

2. Eksploatacja urządzeń i instalacji gazowych / 44
2.1. Ogólne wymogi eksploatacyjne urządzeń gazowych / 44
2.2. Instalacje i urządzenia gazowe / 45
2.2.1. Zagrożenia i wytyczne / 45
2.2.2. Zasady przeprowadzania kontroli stanu technicznego instalacji gazowych / 47
2.3. Zakres wykonania okresowej kontroli stanu technicznego instalacji na paliwa gazowe / 50
2.3.1. Informacje ogólne / 50
2.3.2. Kontrola stanu technicznego kurków głównych / 58
2.3.3. Kontrola innych elementów wyposażenia instalowanych bezpośrednio w sąsiedztwie kurka głównego / 59
2.3.4. Kontrola przewodów gazowych na poziomie piwnic / 60
2.3.5. Przegląd techniczny odcinków przewodów gazowych do zaworów odcinających gazomierzy lub odgałęzień na poszczególnych kondygnacjach / 60
2.3.6. Kontrola stanu technicznego gazomierzy / 61
2.3.7. Zakres kontroli instalacji gazowych w poszczególnych mieszkaniach / 61
2.3.8. Kontrola stanu technicznego urządzeń gazowych / 62
2.3.9. Kontrola sprawności technicznej odprowadzenia spalin z urządzeń gazowych i wentylacji pomieszczeń, w których są instalowane / 64
Pytania / 65

3. Sieci gazowe / 66
3.1. Wprowadzenie / 66
3.2. Układy zasilania gazem zakładów przemysłowych / 68
3.3. Przewody wewnętrzne gazowych sieci przemysłowych / 70
3.4. Organizacja i ogólne zasady prowadzenia prac gazoniebezpiecznych / 71
3.5. BHP przy budowie i eksploatacji sieci gazowych / 74
3.5.1. Roboty ziemne / 74
3.5.2. Eksploatacja sieci gazowych i przyłączy / 75
3.5.3. Przyjęcie sieci gazowych do eksploatacji / 77
3.5.4. Klasy lokalizacji i strefy kontrolowane gazociągów / 79
3.5.5. Gazociągi na gruntach niestabilnych / 80
3.5.6. Przeprowadzanie prac na stacjach gazowych / 82
3.5.6.1. Budowa stacji gazowych / 82
3.5.6.2. Oznakowanie stacji gazowych / 86
3.5.6.3. Dokumentacja techniczna i instrukcje / 87
3.5.6.4. Eksploatacja stacji gazowych / 87
3.5.6.5. Redukcja hałasu na stacjach gazowych / 89
3.5.7. Prace gazoniebezpieczne w nawanialniach / 90
3.5.8. Prace gazoniebezpieczne w tłoczni gazu / 91
3.6. Podłączanie nowo wykonanych gazociągów oraz przyłączy domowych / 92
3.7. Przyłącza gazowe / 93
3.8. Wymagania kwalifikacyjne pracowników / 93
3.9. Przyczyny awarii sieci gazowej / 94
3.9.1. Informacje ogólne / 94
3.9.2. Korozja elementów stalowych / 96
3.9.3. Ochrona antykorozyjna / 97
3.10. Stan sieci gazowej / 99
3.11. Kontrola sieci gazowej / 101
3.12. Metody rehabilitacji technicznej gazociągów / 103
Pytania / 107

4. Zagrożenia pożarowe i wybuchowe / 109
4.1. Warunki tworzenia się mieszanin wybuchowych / 109
4.1.1. Wprowadzenie / 109
4.1.2. Inicjacja wybuchowa / 112
4.1.3. Wybuch i jego parametry / 115
4.1.4. Zagrożenie w pomieszczeniu kuchennym / 116
4.2. Ocena zagrożenia wybuchem / 118
4.2.1. Odpowiedzialność za ochronę przeciwpożarową / 118
4.2.2. Wytyczne w zakresie określania przyrostu ciśnienia / 119
4.3. Klasy odporności pożarowej / 122
4.3.1. Wprowadzenie / 122
4.3.2. Część podziemna budynku / 123
4.3.3. Wyłączenia od stosowania klas odporności / 123
4.3.4. Odporność pożarowa elementów budynku / 123
4.3.5. Przekrycie dachu / 125
4.3.6. Pomieszczenia zagrożone wybuchem / 126
4.3.7. Dach nad pomieszczeniem zagrożonym wybuchem / 126
4.4. Usuwanie zanieczyszczeń z przewodów / 127
4.5. Temperatura powierzchni urządzeń i instalacji / 127
4.6. Zaopatrzenie w wodę do celów przeciwpożarowych / 128
4.6.1. Stacje paliw, zbiorniki paliw / 128
4.6.2. Zbiorniki materiałów palnych / 129
4.6.3. Woda dla stref pożarowych / 129
4.7. Strefy zagrożenia wybuchem i zasady ich wyznaczania / 130
4.7.1. Podstawowe założenia / 130
4.7.2. Zasięg stref przy rozpraszaniu naturalno-turbulentnym / 133
4.7.3. Zasięg stref przy rozpraszaniu strumieniowym / 134
4.8. Wentylacja jako jeden z głównych systemów bezpieczeństwa w gazownictwie / 135
4.8.1. Zasady ustalania wentylacji naturalnej kategorii A / 135
4.8.2. Kryterium występowania wentylacji kategorii B / 137
4.8.3. Wentylacja w kotłowniach gazowych / 139
4.9. Ochrona przeciwpożarowa, ochrona przed wybuchem / 140
4.10. Wymagania budowlane / 141
4.11. Oddziaływanie promieniowania cieplnego na ludzi i otoczenie / 141
Pytania / 144

5. Bezpieczeństwo i potencjalne zagrożenia ze strony LNG / 145
5.1. Rodzaje zagrożeń LNG / 145
5.1.1. Chmury (obłoki) par LNG / 146
5.1.2. Niska temperatura / 146
5.1.3. Rozwarstwienie skroplonego gazu ziemnego w zbiorniku / 147
5.1.4. Gwałtowne odparowywanie LNG / 149
5.1.5. BLEVE / 152
5.1.6. Uderzenie hydrauliczne / 152
5.2. Odparowanie metanu – etap rozładunku / 153
5.2.1. Różnica ciśnień roboczych / 153
5.2.2. Energia pochodząca od pomp / 154
5.2.3. Wnikanie ciepła przez rurociąg rozładunkowy / 154
5.2.4. Wnikanie ciepła do zbiorników metanowców / 155
5.2.5. Pary powracające do zbiorników tankowców / 155
5.2.6. Eksploatacja rurociągów procesowych / 155
5.3. Odparowanie metanu – etap magazynowania / 156
5.3.1. Wnikanie ciepła do wnętrza zbiornika / 156
5.3.2. Nagłe spadki ciśnienia barometrycznego / 156
5.4. Oddziaływanie LNG na środowisko / 156
5.5. Zagospodarowanie oparów / 157
5.6. Wymagania bezpieczeństwa w operacjach LNG / 157
5.6.1. Pierwszy poziom zabezpieczenia (ang. primary containment) / 158
5.6.2. Drugi poziom zabezpieczenia (ang. secondary containment) / 158
5.6.3. Systemy ochronne (ang. safeguard systems) / 159
5.6.4. Odległości bezpieczne (ang. separation distances) 159
5.6.5. Standardy branżowe/zgodność z przepisami / 160
Pytania / 160

6. Piece przemysłowe – obsługa i kontrola / 161
6.1. Wprowadzenie / 161
6.2. Zasady obsługi pieców / 164
6.3. Palniki gazowe / 165
6.4. Prawidłowa obsługa palników gazowych / 168
6.5. Eksploatacja pieców grzewczych / 170
6.6. Wybuchy w urządzeniach piecowych / 173
6.7. Uruchamianie pieców / 176
6.8. Szkolenie załogi / 177
Pytania / 178

7. Ochrona środowiska w energetyce / 179
7.1. Struktura zużycia energii / 179
7.2. Elektrownie jako emitery zanieczyszczeń / 179
7.3. Rozprzestrzenianie się zanieczyszczeń / 181
7.4. Ochrona wód / 181
7.5. Urządzenia energetyczne emitujące hałas / 185
7.6. Odpady paleniskowe / 188
7.6.1. Wprowadzenie / 188
7.6.2. Właściwości odpadów paleniskowych / 189
7.6.3. Wpływ składowisk odpadów paleniskowych na zanieczyszczenie atmosfery / 190
7.6.4. Szkodliwość odpadów dla zdrowia / 191
7.6.5. Odpady z półsuchej instalacji odsiarczania spalin (IOS) / 191
7.7. Ochrona terenu / 191
Pytania / 192

8. Odpowiedzialność za nieprzestrzeganie przepisów i zasad bhp / 193
8.1. Odpowiedzialność wynikająca z ustawy – Kodeks pracy / 193
8.2. Odpowiedzialność karna pracodawcy / 194
8.3. Odpowiedzialność pracownika / 194
Pytania / 194

9. Zasady stwierdzania posiadania kwalifikacji przez osoby zajmujące się eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci / 195

10. Zbiorcze zestawienie pytań i odpowiedzi / 200

Bibliografia / 231