Finanse cyfrowe. Informatyzacja, cyfryzacja i danetyzacja

Finanse cyfrowe. Informatyzacja, cyfryzacja i danetyzacja

rok wydania: 2021, wydanie pierwsze
ISBN: 978-83-8156-243-0
ilość stron: 284
format: B5
oprawa: miękka

Opis

W prezentowanej monografii Autorzy zajęli się specyficznym wycinkiem gospodarki cyfrowej, którą stanowią finanse cyfrowe. Mają one szczególny charakter z uwagi na fakt, że transakcje finansowe są w istocie rzeczy wymianą informacji, bez żadnego tła materialnego. W związku z tym mogą być one w wyjątkowo dużym stopniu przeniesione do wymiaru wirtualnego.

Opracowanie podzielone jest na trzy części. W części pierwszej, najobszerniejszej, ukazano ramy koncepcyjne rozważań. W rozdziale pierwszym nakreślone jest pojęcie gospodarki cyfrowej i analizowane są jej miary. W rozdziale drugim podjęto dyskusję nad ramami teoretycznymi finansów cyfrowych. Rozdział trzeci poświęcony jest zagadnieniom danetyzacji i kwestiom obrotu danymi dla potrzeb finansów. Rozdział czwarty zawiera prezentację technologicznego wymiaru finansów cyfrowych. W rozdziale piątym omówiono wyzwania, które w tym zakresie stoją przed bankiem centralnym z racji jego szczególnie doniosłej roli w systemie finansowym.

W części drugiej skupiono się na konsumencie cyfrowym. W rozdziale szóstym, otwierającym tę część publikacji, podjęto wątek ochrony konsumenta cyfrowego, koncentrując swoją uwagę na kwestiach ochrony danych osobowych i prywatności. Stają się one centralnym problemem nowej rzeczywistości konsumenckiej. W rozdziale siódmym przeprowadzona jest analiza zagadnień etyki i jej szczególnych aspektów w świecie finansów cyfrowych, zaś rozdział ósmy podejmuje zagadnienia wykluczenia finansowego w świecie cyfrowym.

W trzeciej części książki przeanalizowano zagadnienia ryzyka występującego w finansach cyfrowych. W rozdziale dziewiątym, otwierającym tę część, przeprowadzono analizę regulacji Internetu i technologii cyfrowych w kontekście rynku finansowego i usług finansowych. Podkreślony jest w nim fakt, że wraz z pojawieniem się technologii cyfrowej kod (software) stopniowo stał się dominującym sposobem regulowania zachowania użytkowników Internetu, co rodzi wiele problemów i zagrożeń. W rozdziale dziesiątym omówiono zarządzanie bezpieczeństwem cybernetycznym w systemie finansowym, koncentrując swoją uwagę zarówno na podmiotach systemu finansowego, jak i roli państwa w tym zakresie. W rozdziale jedenastym przedstawione są makroekonomiczne aspekty ryzyka finansowego wywołane procesem cyfryzacji finansów. W rozdziale dwunastym, zamykającym monografię, podjęto wątek bezpieczeństwa cybernetycznego w systemie finansowym przez pryzmat działań nadzoru finansowego.

Na zakończenie chcemy podkreślić, że poglądy głoszone przez poszczególnych Autorów na łamach tej książki są wyłącznie ich poglądami prywatnymi i nie mogą być utożsamiane z poglądami instytucji, w których pracują.

Spis treści

Wstęp (L. Gąsiorkiewicz, J. Monkiewicz) / 9
Bibliografia / 11

CZĘŚĆ 1. RAMY OGÓLNE / 13

1. Gospodarka cyfrowa i jej miary (M. Poniatowska-Jaksch) / 15
1.1. Wprowadzenie / 15
1.2. Siły napędzające gospodarkę cyfrową / 16
1.3. Niejednoznaczność pojęcia gospodarki cyfrowej / 19
1.4. Problem pomiaru poziomu rozwoju gospodarki cyfrowej / 23
1.5. Gospodarka cyfrowa w Polsce – wyzwania regulacyjne / 28
1.6. Podsumowanie / 31
Bibliografia / 32

2. Finanse cyfrowe: ramy teoretyczne (P. Gołąb, J. Monkiewicz) / 35
2.1. Wprowadzenie / 35
2.2. Finanse cyfrowe: pojęcie i składowe / 36
2.3. Funkcje biznesowe w obszarze fi nansów cyfrowych / 39
2.4. Fundament technologiczny: technologie i koncepcje technologiczne / 45
2.5. Instytucje i rynki finansów cyfrowych / 50
2.6. Podsumowanie / 56
Bibliografia / 56

3. Danetyzacja – ekonomizacja i monetyzacja danych (K.M. Klimczak, J.M. Fryczak) / 59
3.1. Wprowadzenie / 59
3.2. Danetyzacja w finansach / 61
3.3. Globalny postęp danetyzacji 64
3.4. Korzyści i zagrożenia dla przedsiębiorstw finansowych / 68
3.5. Danetyzacja w Polsce / 74
3.6. Podsumowanie / 77
Bibliografia / 77

4. Technologie cyfrowe (K. Rostek) / 80
4.1. Wprowadzenie / 80
4.2. Przetwarzanie w chmurze / 82
4.3. Robotyzacja procesów / 85
4.4. Wizualizacja danych i wyników analiz / 88
4.5. Zaawansowana analityka / 91
4.6. Systemy kognitywne / 93
4.7. Bazy danych „in-memory” / 96
4.8. Blockchain / 98
4.9. Podsumowanie / 100
Bibliografia / 101

5. Bank centralny w erze finansów cyfrowych (P.J. Szpunar, P. Żuk) / 103
5.1. Wprowadzenie / 103
5.2. Ewolucja bankowości centralnej oraz podstawowe funkcje banków centralnych we współczesnej gospodarce / 104
5.3. Pieniądz i system bankowy we współczesnej gospodarce / 105
5.4. Wpływ cyfryzacji na realizację podstawowych funkcji banku centralnego / 109
5.5. Koncepcja pieniądza cyfrowego banku centralnego / 113
5.6. Konsekwencje ewentualnego wprowadzenia cyfrowego pieniądza dla banku centralnego / 115
5.7. Aktualny stan prac banków centralnych nad wprowadzeniem pieniądza cyfrowego / 120
5.8. Podsumowanie / 123
Bibliografia / 125

CZĘŚĆ 2. KONSUMENT NA RYNKU FINANSOWYM / 127

6. Ochrona konsumentów na rynku finansowym w warunkach transformacji cyfrowej (E. Kornacka, M. Monkiewicz) / 129
6.1. Wprowadzenie / 129
6.2. Charakter nowego kanonu ochrony konsumentów usług finansowych / 130
6.3. Międzynarodowe zasady ochrony konsumentów na rynku finansowym – model G20 / 133
6.4. Nowe wyzwania ochrony konsumentów w erze finansów cyfrowych / 139
6.5. Ochrona danych osobowych jako podstawowy obszar działań chroniących konsumentów / 142
6.6. Finanse cyfrowe a prawo do danych / 147
6.7. Podsumowanie i wnioski / 151
Bibliografia / 152

7. Etyka w rzeczywistości cyfrowej – w stronę nowego paradygmatu samoregulacji (P. Skuczyński) / 154
7.1. Wprowadzenie / 154
7.2. Wpływ cyfryzacji na standardy etyki finansów / 156
7.2.1. Wartości: rozwój i stabilność / 156
7.2.2. Relacje: zaufanie i lojalność w stosunkach z klientami / 158
7.2.3. Odpowiedzialność: innowacje finansowe a innowacje instytucjonalne / 162
7.3. Wpływ cyfryzacji na instytucjonalizację etyki finansów / 165
7.3.1. Modele etycznej samoregulacji / 165
7.3.2. Modele etycznej aplikacji reguł / 168
7.4. Podsumowanie / 171
Bibliografia / 171

8. Wykluczenie cyfrowe na rynku usług finansowych (B. Czerwiński) / 173
8.1. Wprowadzenie / 173
8.2. Wykluczenie cyfrowe w literaturze przedmiotu / 173
8.3. Wykluczenie finansowe a wykluczenie cyfrowe / 178
8.4. Skala wykluczenia cyfrowego na rynku finansowym / 180
8.5. Wykluczenie cyfrowe w usługach finansowych / 187
8.6. Podsumowanie / 190
Bibliografia / 190

CZĘŚĆ 3. RYZYKA FINANSÓW CYFROWYCH / 193

9. Regulacja Internetu i technologii cyfrowych (W. Szpringer) / 195
9.1. Wprowadzenie / 195
9.2. Technologie regulacyjne a prawo – problem współzależności / 202
9.3. Platformy cyfrowe – DLT blockchain – regulacja / 204
9.4. Dylematy regulacji algorytmicznej / 209
Bibliografia / 215

10. Cyberryzyko – źródła i sposoby zarządzania nim w systemie finansowym (J. Osiński) / 218
10.1. Wprowadzenie / 218
10.2. Cyberryzyko – definicja, źródła, istotność / 219
10.3. Cyberryzyko a bezpieczeństwo instytucji finansowych / 220
10.4. Działania ograniczające cyberryzyko podejmowane przez instytucje finansowe / 221
10.5. Powody interwencji publicznej w obszarze cyberryzyka / 224
10.6. Cyberryzyko jako źródło ryzyka systemowego / 226
10.7. Działania władz publicznych związane z zarządzaniem cyberryzykiem w systemie finansowym 230
Bibliografia / 236

11. Wymiary ryzyka systemowego w finansach cyfrowych (A. Głogowski) / 238
11.1. Wprowadzenie / 238
11.2. Cyfryzacja i „datafikacja” – najważniejsze implikacje dla systemu finansowego / 238
11.3. Implikacje datafikacji i cyfryzacji dla ryzyka systemowego / 241
11.4. Implikacje dla polityki gospodarczej / 251
Bibliografia / 252

12. Nadzór nad cyberbezpieczeństwem rynku finansowego w Polsce (K. Maderak, K. Mroczka, K. Zieliński) / 255
12.1. Wprowadzenie / 255
12.2. Cyberbezpieczeństwo (cyber security) – konceptualizacja terminu / 256
12.3. Ryzyka technologii informacyjnej i bezpieczeństwa IT w praktyce nadzorczej KNF / 258
12.4. Zadania KNF w ramach krajowego systemu cyberbezpieczeństwa / 266
12.5. Kompetencje i zadania CSIRT KNF / 269
12.6. Przyszłość nadzoru nad technologią na rynku finansowym – projekt DORA / 272
12.7. Podsumowanie / 274
Bibliografia / 275
Notki o autorach / 278