487/2022 Ocena przydatności terenów górniczych i pogórniczych do zabudowy. Poradnik

487/2022 Ocena przydatności terenów górniczych i pogórniczych do zabudowy. Poradnik

rok wydania: 2022
ISBN: 978-83-249-8620-0
ilość stron: 100
format: B5
Nazwa serii: Instrukcje, Wytyczne, Poradniki ITB
Numer w serii: 487/2022

Opis

Podziemna eksploatacja kopalin powoduje zmiany w pierwotnej rzeźbie terenu oraz wstrząsy pochodzenia górniczego. W konsekwencji, na skutek deformacji i/lub drgań podłoża gruntowego, niekorzystnie oddziałuje na obiekty oraz urządzenia znajdujące się w obszarze jej wpływów. Dlatego też przy przystąpieniu do projektowania nowych lub rekonstrukcji istniejących obiektów budowlanych na terenach górniczych wymagana jest ocena ich lokalizacji pod względem przydatności do planowanych zamierzeń inwestycyjnych. W poradniku omówiono zasady oceny przydatności terenów górniczych do zabudowy w odniesieniu do możliwości występowania na nich zagrożeń wynikających z: ciągłych i nieciągłych deformacji powierzchni, wstrząsów górniczych oraz zmiany stosunków wodnych, a także odnośnie do warunków zabudowy tzw. terenów pogórniczych, na których zagrożenia wynikają głównie ze skutków dokonanej w przeszłości eksploatacji górniczej. W tym zakresie omówiono i podano zalecenia dotyczące wymaganego opisu warunków górniczych, który powinien zapewnić możliwość racjonalnego zaprojektowania nowych lub przystosowanie istniejących obiektów do przewidywanych oddziaływań górniczych. W niniejszym, zaktualizowanym wydaniu wprowadzono przede wszystkim korekty w zakresie przydatności do zabudowy terenów narażonych na wstrząsy górnicze. Wynikają one z przyjęcia ustaleń dotyczących przybliżonych metod oceny skutków drgań w obiektach budowlanych. Poruszono także problem uzdatniania zdegradowanych terenów górniczych, do których należą przede wszystkim deformacje nieciągłe, a w części także zalewiska. Omówiono metody badań terenów o deformacjach nieciągłych i podano ogólne zasady postępowania w zakresie prowadzącym do możliwości ich zabudowy. Problemy podjęte w pracy są ważne ze względów ekonomicznych. Są one także związane z zagadnieniami zrównoważonego rozwoju, w tym w szczególności z możliwością wykorzystania do celów budowlanych terenów górniczych i pogórniczych, uznawanych rutynowo za mało przydatne do zagospodarowania.

Spis treści

Streszczenie / 5
Summary / 6

1. Wprowadzenie / 7
1.1. Cel i zakres poradnika, jego przeznaczenie / 7
1.2. Ważniejsze terminy / 8
1.3. Ważniejsze oznaczenia / 9

2. Zasady ogólne oceny przydatności terenów objętych wpływami eksploatacji górniczej do zabudowy / 11
2.1. Rodzaje wpływów eksploatacji górniczej na powierzchni 11
2.2. Czynniki określające przydatność terenów górniczych do zabudowy / 12

3. Przydatność do zabudowy terenów o ciągłych deformacjach powierzchni / 15
3.1. Charakterystyka obniżeniowej niecki górniczej / 15
3.2. Czynniki oceny przydatności do zabudowy terenów podlegających wpływom niecki górniczej / 25
3.3. Intensywność oddziaływania niecki górniczej na powierzchnię / 25
3.4. Warunki gruntowe i wodne / 31
3.5. Rodzaj obiektu i jego konstrukcja / 33
3.6. Kwalifikacja terenów o ciągłych deformacjach do celów budowlanych / 46

4. Przydatność do zabudowy terenów o nieciągłych deformacjach powierzchni / 48
4.1. Charakterystyka nieciągłych deformacji terenów górniczych / 48
4.2. Oddziaływanie nieciągłych deformacji terenu na obiekty budowlane / 54
4.3. Opis nieciągłych deformacji terenu do celów budowlanych / 56
4.4. Ocena przydatności do celów budowlanych terenów narażonych na nieciągłe deformacje / 57

5. Przydatność do zabudowy terenów narażonych na wstrząsy górnicze / 60
5.1. Charakterystyka wstrząsów górniczych / 60
5.2. Oddziaływanie wstrząsów górniczych na obiekty budowlane / 63
5.3. Prognoza intensywności wstrząsów górniczych / 69
5.4. Ocena terenów narażonych na oddziaływanie wstrząsów górniczych w aspekcie budowlanym / 69

6. Przydatność do zabudowy terenów pogórniczych / 74
6.1. Specyfika terenów pogórniczych / 74
6.2. Zagrożenia terenów pogórniczych / 75
6.3. Przydatność terenów pogórniczych do celów budowlanych / 76

7. Opis warunków górniczych na potrzeby budowlane / 77
7.1. Opis warunków górniczych według obowiązujących przepisów / 77
7.2. Uwarunkowania sporządzania prognoz górniczych / 78
7.3. Prognozy górnicze a potrzeby i oczekiwania jednostek budowlanych / 79
7.4. Zalecenia praktyczne / 80

8. Metody wykrywania pustek i nieciągłości w górotworze / 84
8.1. Wprowadzenie / 84
8.2. Metody geofizyczne wykrywania pustek / 85

9. Likwidacja płytko zalegających pustek poeksploatacyjnych / 88
9.1. Wprowadzenie / 88
9.2. Sposoby wypełniania pustek w górotworze / 88
9.3. Własności mediów stosowanych do wypełniania płytkich pustek / 89
9.4. Metody oceny i kontroli stopnia wypełnienia pustek w górotworze / 91

Bibliografia / 92
Załącznik 1. Wzór kwestionariusza-opinii stosowany w kopalniach nadzorowanych przez OUG w Rybniku / 97
Załącznik 2. Wzór formularza dotyczącego informacji o warunkach geologiczno-górniczych, wydawanych przez kopalnie Kompanii Węglowej / 99
Załącznik 3. Wzór formularza dotyczącego dokonanej i projektowanej eksploatacji górniczej / 100