Finanse cyfrowe. Nowe tendencje i możliwości

Opis

Publikacja jest częścią serii opracowań poświęconych finansom cyfrowym, powstałych w Zakładzie Finansów Wydziału Zarządzania Politechniki Warszawskiej. W ich przygotowaniu oprócz pracowników naukowych Zakładu Finansów udział wzięli eksperci zewnętrzni z innych ośrodków akademickich, świata biznesu i instytucji publicznych. W pierwszej publikacji pt. „Finanse cyfrowe: informatyzacja, cyfryzacja, danetyzacja” zaprezentowano ogólne ramy gospodarki cyfrowej, problematykę konsumenta na rynku finansowym oraz ryzyka finansów cyfrowych. Druga publikacja pt. „Finanse cyfrowe: perspektywa rynkowa” zawiera omówienie wybranych zagadnień związanych z bankowością cyfrową, ubezpieczeniami cyfrowymi oraz cyfryzacją rynków kapitałowych. W obecnie prezentowanej publikacji skupiono uwagę na nowych tendencjach i możliwościach w epoce finansów cyfrowych.
Publikacja składa się z ośmiu artykułów. W pierwszym M. Wrzosek przedstawiła problematykę suwerenności cyfrowej – koncepcję cyfrowej suwerenności, narodowość Internetu, dane i ich własność, bezpieczeństwo systemów teleinformatycznych – cyberbezpieczeństwo w kontekście cyfrowej suwerenności oraz narodowość technologii.
W kolejnym artykule J. Węgrzyn i A. Zaczek zaprezentowały problematykę cyfryzacji sektora finansów publicznych. Autorki wyjaśniły korelacje zachodzące między cyfryzacją sektora finansów publicznych, gospodarką i obywatelami. Wskazały na możliwe kierunki działań na podstawie potrzeb tych ostatnich (human-centric) oraz wykorzystanie technologii cyfrowych w celu personalizacji usług dla każdego uczestnika życia gospodarczego.
Następnie J. Węgrzyn i M. Syliwoniuk omówiły kwestię opodatkowania aktywności cyfrowej i, wykorzystując foresight, nakreśliły potencjalne kierunki wspierania cyfrowej i zielonej transformacji przez system podatkowy.
W czwartym artykule J. Węgrzyn zwróciła uwagę na potrzebę wypracowania systemu podatkowego na miarę XXI wieku wymagającego zweryfikowania zasad cyfrowej polityki podatkowej.
W artykule piątym M. Kotarba przedstawił ogólny model działania pośrednictwa, a następnie wskazał, jak jest on transformowany w wyniku postępującej cyfryzacji. Przedstawił oczekiwane dalsze kierunki zmian i ocenę ich konsekwencji dla przetrwania i rozwoju pośredników.
W następnym artykule W. Szpringer zwrócił uwagę na kluczowy aspekt regulacji systemów płatności, którym jest zdolność wspierania innowacyjnych rozwiązań, niosących ze sobą nowe technologie.
Autor siódmego artykułu – J. Monkiewicz omówił trzy obszary innowacji w dziedzinie płatności detalicznych – innowacyjne instrumenty płatnicze, innowacyjne kanały i sposoby dokonywania płatności oraz innowacyjne formy pieniądza. Stwierdził także, że kształt nadzoru i jego instrumentarium ulega istotnym zmianom w warunkach cyfryzacji świata finansów, a rozwój technologii cyfrowych i ich zastosowanie w procesach nadzorczych umożliwia bardziej skuteczne, proaktywne monitorowanie ryzyka i zagadnień zgodności w nadzorowanych instytucjach.
W ramach ostatniego artykułu L. Sobczak przedstawiła zmiany w modelu raportowania rynkowego. W raportowaniu widoczny jest rosnący udział informacji niefinansowych zawartych zarówno w raportach finansowych, jak i niefinansowych. Według Autorki ogólny trend w raportowaniu rynkowym znajduje odzwierciedlenie w przedstawionym w opracowaniu raportowaniu PZU SA. Wysoce prawdopodobne jest to, że znajduje również odbicie w sposobie raportowania innych, notowanych na giełdzie, instytucji finansowych.

Spis treści

Wstęp (Lech Gąsiorkiewicz, Jan Monkiewicz) / 7

1. Suwerenność cyfrowa (M. Wrzosek) / 9
1.1. Wprowadzenie / 9
1.2. Koncepcja cyfrowej suwerenności / 9
1.3. Internet i jego narodowość – prawo międzynarodowe w cyberprzestrzeni / 13
1.4. Dane i ich własność – Europa vs. GAFA / 17
1.5. Bezpieczeństwo systemów teleinformatycznych – cyberbezpieczeństwo w kontekście cyfrowej suwerenności / 22
1.6. Technologia i jej narodowość / 26
1.7. Podsumowanie / 28
Bibliografia / 30

2. Cyfryzacja sektora finansów publicznych (J. Węgrzyn, A. Zaczek) / 31
2.1. Wprowadzenie / 31
2.2. Cyfryzacja finansów publicznych – doing what we do now but better / 32
2.3. System finansów publicznych wobec wyzwań XXI w. – kluczowe kierunki / 34
2.3.1. Platformizacja i personalizacja cyfrowych usług publicznych / 35
2.3.2. Pozostałe obszary poprawy efektywności sektora finansów publicznych – wnioski po kryzysie COVID-19 / 38
2.4. Podsumowanie / 42
Bibliografia / 44

3. Cyfryzacja gospodarki a system podatkowy (J. Węgrzyn, M. Syliwoniuk) / 47
3.1. Wprowadzenie / 47
3.2. Potrzeba dostosowania systemu podatkowego do gospodarki XXI w. / 48
3.3. Definicja cyberprzestrzennego systemu podatkowego / 51
3.4. Przyszłość systemu podatkowego w epoce cyfrowej / 56
3.5. Podsumowanie / 59
Bibliografia / 60

4. Wyzwania podatków cyfrowych (J. Węgrzyn) / 64
4.1. Wprowadzenie / 64
4.2. Cyfrowe modele biznesowe i podatki / 65
4.3. Cyfrowa polityka podatkowa / 67
4.4. Międzynarodowe inicjatywy opodatkowania gospodarki cyfrowej / 72
4.4.1. System globalnego minimalnego opodatkowania – porozumienie BEPS 2.0. / 73
4.4.2. Obowiązki sprawozdawcze platform cyfrowych / 76
4.5. Podsumowanie / 77
Bibliografia / 78

5. Cyfrowa transformacja pośredników finansowych (M. Kotarba) / 81
5.1. Wprowadzenie / 81
5.2. Modele pośrednictwa finansowego / 82
5.3. Cyfrowa transformacja modeli pośrednictwa finansowego / 89
5.4. Podsumowanie / 93
Bibliografia / 94

6. Systemy płatności w epoce cyfrowej (W. Szpringer) / 95
6.1. Wprowadzenie / 95
6.2. Kierunki zmian w systemach płatności / 98
6.3. Systemy płatności a FinTechy (PayTechy) – wyzwania dla regulacji / 103
6.4. Systemy płatności a banki centralne / 105
6.5. Rynek płatności, BCDC a kryptowaluty / 107
6.6. Podsumowanie / 110
Bibliografia / 111

7. Nadzór finansowy w epoce cyfrowej (J. Monkiewicz) / 113
7.1. Wprowadzenie / 113
7.2. Teoria przedstawicielstwa jako przesłanka nadzoru nad sektorem finansowym / 115
7.3. Nadzór finansowy w warunkach cyfrowych – kwestie ogólne / 117
7.4. Nowy charakter związków nadzoru z nadzorowanymi podmiotami w obszarze raportowania / 119
7.5. Cyfryzacja działalności analitycznej nadzoru: Big Data i sztuczna inteligencja / 123
7.6. Zagadnienia nadzoru nad działalnością zleconą w rzeczywistości cyfrowej / 125
7.7. Podsumowanie / 127
Bibliografia / 127

8. Raportowanie rynkowe instytucji finansowych w epoce cyfrowej (L. Sobczak) / 129
8.1. Wprowadzenie / 129
8.2. Narzędzia raportowania rynkowego / 130
8.3. Rosnąca rola raportowania niefinansowego / 133
8.4. Raportowanie rynkowe polskiej instytucji finansowej. Przypadek PZU SA / 137
8.5. Podsumowanie / 144
Bibliografia / 145