Chłodnictwo i pompy ciepła w.3 ebook PDF

Chłodnictwo i pompy ciepła
ebook PDF

Książka wydana pod patronatem miesięcznika "Rynek Instalacyjny"

rok wydania: 2023, wydanie trzecie rozszerzone

format: PDF
zabezpieczenie: znak wodny
liczba plików do pobrania: 1 (PDF)
rozmiar pliku do pobrania: 64 MB
ilość stron: 659
ISBN: 978-83-64094-66-8

Chłodnictwo i pompy ciepła, wydanie III rozszerzone

Kolejne wydanie bestsellerowej książki dr. inż. Mariana Rubika „Chłodnictwo i pompy ciepła” już w sprzedaży! W niniejszym trzecim wydaniu książki nowością jest rozdział pt. „Wybrane zagadnienia eksploatacji oraz obsługi instalacji chłodniczych i pomp ciepła”.

Spis treści

Przedmowa do trzeciego wydania / 10
Wykaz ważniejszych oznaczeń / 13

1. Teoretyczne podstawy chłodnictwa / 14
1.1. Pojęcia podstawowe / 14
1.2. Teoretyczne podstawy chłodnictwa / 17

2. Obiegi sprężarkowych chłodziarek i pomp ciepła / 25
2.1. Chłodziarki gazowe / 25
2.2. Parowe chłodziarki i pompy ciepła / 31
2.2.1. Teoretyczne obiegi chłodziarek i pomp ciepła / 31
2.2.2. Metody zmniejszania strat dławienia / 37
2.2.3. Rzeczywiste obiegi chłodziarek i pomp ciepła / 46
2.2.4. Obiegi kaskadowe i nadkrytyczne / 48
2.2.5. Obiegi ze sprężarkami strumienicowymi / 54
2.3. Komputerowe wspomaganie obliczeń obiegów chłodniczych / 60

3. Sorpcyjne chłodziarki i pompy ciepła / 62
3.1. Podstawy teoretyczne / 62
3.2. Amoniakalne, absorpcyjne chłodziarki i pompy ciepła / 68
3.3. Bromolitowe, absorpcyjne chłodziarki i pompy ciepła / 77
3.4. Chłodziarki adsorpcyjne /82

4. Inne technologie chłodzenia i ogrzewania / 84
4.1. Termoelektryczne chłodziarki i pompy ciepła / 84
4.2. Inne technologie chłodziarek i pomp ciepła / 88
4.3. Układy poligeneracyjne / 92

5. Czynniki chłodnicze, nośniki chłodu i oleje smarowe / 107
5.1. Czynniki chłodnicze / 107
5.1.1. Historia rozwoju czynników chłodniczych i ich oznaczanie / 108
5.1.2. Wybrane właściwości czynników chłodniczych / 113
5.1.3. Wpływ czynników chłodniczych na środowisko globalne i lokalne / 118
5.1.4. Regulacje prawne dotyczące stosowania czynników chłodniczych / 126
5.1.5. Wpływ polityki energetyczno-klimatycznej UE na technikę chłodniczą / 130
5.2. Nośniki chłodu / 136
5.3. Oleje smarowe / 144

6. Elementy składowe chłodziarek i pomp ciepła / 149
6.1. Sprężarki / 149
6.1.1. Rozwiązania konstrukcyjne / 149
6.1.2. Napędy sprężarek i regulacja prędkości obrotowej wału / 171
6.2. Wymienniki ciepła / 176
6.2.1. Wpływ procesów wymiany ciepła w wymiennikach na efektywność energetyczną chłodziarek i pomp ciepła / 176
6.2.2. Klasyfikacja i konstrukcja wymienników ciepła / 179
6.2.3. Charakterystyki statyczne wymienników ciepła / 198
6.3. Elementy rozprężne / 202
6.4. Przewody: materiały, połączenia i prowadzenie rur, wykrywanie nieszczelności / 211
6.5. Armatura i urządzenia pomocnicze / 225
6.5.1. Armatura / 225
6.5.2. Filtry-odwilżacze czynnika chłodniczego / 228
6.5.3. Wzierniki / 230
6.5.4. Odolejacze / 232
6.5.5. Zbiorniki ciekłego czynnika / 233
6.5.6. Wyłączniki ciśnieniowe i temperaturowe (presostaty i termostaty) / 234
6.5.7. Filtry / 235
6.5.8. Tłumiki drgań i hałasów / 236
6.6. Regulatory i sterowniki / 238

7. Regulacja sprężarkowych urządzeń chłodniczych i pomp ciepła / 249
7.1. Samoregulacja w sprężarkowych urządzeniach chłodniczych / 249
7.2. Regulacja wydajności sprężarek chłodniczych i grzejnych / 251
7.2.1. Regulacja dwustanowa (włącz/wyłącz) / 251
7.2.2. Regulacja przez zmianę liczby pracujących cylindrów w sprężarkach tłokowych lub liczby sprężarek w zespołach wielosprężarkowych / 255
7.2.3. Regulacja przez zmianę prędkości obrotowej wału sprężarek / 256
7.2.4. Regulacja upustowa / 262
7.2.5. Regulacja przez dławienie ciśnienia pary w przewodzie ssawnym / 262
7.2.6. Inne metody regulacji wydajności / 264
7.2.7. Porównanie metod regulacji wydajności pod względem energetycznym / 265
7.3. Regulacja wymienników ciepła / 266
7.3.1. Parowacze / 266
7.3.2. Skraplacze / 267

8. Zespoły (agregaty) chłodnicze/grzewcze / 270
8.1. Sprężarkowe zespoły (agregaty) chłodnicze / 270
8.2. Sprężarkowe zespoły (agregaty) skraplające / 272
8.3. Kompletne zespoły (agregaty) chłodnicze/grzewcze / 275
8.3.1. Sprężarkowe wytwornice wody lodowej / 276
8.3.2. Absorpcyjne wytwornice wody lodowej / 292
8.3.3. Ocena cech użytkowych wytwornic wody lodowej / 294

9. Systemy chłodzenia/ogrzewania obiektów / 300
9.1. Systemy bezpośrednie / 301
9.1.1. Urządzenia do bezpośredniego chłodzenia/ogrzewania / 301
9.1.2. Systemy VRV (VRF) / 313
9.1.3. Ograniczenia w stosowaniu bezpośrednich systemów chłodzenia/ogrzewania / 322
9.2. Systemy pośrednie / 323
9.3. Systemy z pętlą wodną (WLHP – WET) / 334
9.4. Instalacje nośników chłodu / 336

10. Wyparne chłodzenie wody i powietrza / 339
10.1. Wyparne chłodzenie wody / 339
10.1.1. Obliczenia cieplne otwartej chłodni wieżowej / 339
10.1.2. Budowa chłodni wieżowych / 343
10.1.3. Jakość wody w układach chłodzenia i metody jej korekcji / 349
10.2. Wyparne chłodzenie powietrza / 352

11. Pompy ciepła / 355
11.1. Chłodziarka a pompa ciepła – podobieństwa i różnice / 355
11.2. Klasyfikacja, oznaczanie, budowa i charakterystyki pomp ciepła / 359
11.2.1. Klasyfikacja i oznaczanie / 359
11.2.2. Budowa pomp ciepła / 361
11.2.3. Charakterystyki sprężarkowych pomp ciepła / 367
11.3. Pompy ciepła w systemach ogrzewania i klimatyzacji / 377
11.3.1. Dolne źródła pomp ciepła i instalacje do pozyskiwania ciepła niskotemperaturowego / 378
11.3.2. Współpraca sprężarkowych pomp ciepła z instalacjami odbiorczymi / 398
11.4. Energetyczne, ekologiczne i ekonomiczne aspekty stosowania pomp ciepła / 406
11.4.1. Aspekty energetyczne / 407
11.4.2. Aspekty ekologiczne / 409
11.4.3. Aspekty ekonomiczne  425
11.5. Pompy ciepła w Polsce / 434

12. Niezawodność i trwałość instalacji chłodniczych i pomp ciepła / 447
12.1. Informacje ogólne i podstawowe definicje / 447
12.2. Niezawodność i trwałość instalacji chłodniczych i pomp ciepła / 450
12.2.1. Informacje ogólne / 450
12.2.2. Agregaty sprężarkowe / 452
12.2.3. Wymienniki ciepła / 458
12.2.4. Elementy rozprężne / 460
12.2.5. Rurociągi czynnika chłodniczego / 461
12.2.6. Czynniki chłodnicze / 465
12.2.7. Urządzenia sterujące (sterowniki) / 466
12.3. Niezawodność i trwałość mebli chłodniczych / 467
12.4. Ogólne zalecenia dotyczące zapewnienia niezawodności i trwałości instalacji chłodniczych i pomp ciepła / 468
Bibliografia do rozdz. 12 470

13. Wybrane aspekty wymiany ciepła w przeponowych wymiennikach urządzeń chłodniczych
i pomp ciepła / 472
13.1. Uwagi ogólne / 472
13.2. Sprawność wymienników ciepła / 472
13.3. Intensyfikacja procesów wymiany ciepła / 478
13.3.1. Intensyfikacja konwekcyjnych procesów wymiany ciepła / 483
13.3.2. Intensyfikacja wymiany ciepła w procesach przemian fazowych / 489
13.4. Skutki intensyfikacji procesów w wymiennikach ciepła / 506
Bibliografia do rozdz. 13 508

14. Wybrane zagadnienia eksploatacji oraz obsługi instalacji chłodniczych i pomp ciepła / 510
14.1. Definicje i zagadnienia ogólne / 510
14.2. Bezpieczeństwo eksploatacji urządzeń/instalacji chłodniczych i pomp ciepła / 513
14.3. Eksploatacja i obsługa urządzeń chłodniczych w systemach klimatyzacji / 522
14.3.1. Ogólne zasady obsługi, eksploatacji i kontroli urządzeń chłodniczych / 522
14.3.2. Rozruch, eksploatacja i obsługa sprężarkowych wytwornic wody lodowej (WWL) oraz instalacji wody lodowej / 524
14.4. Czynniki chłodnicze/robocze i oleje w instalacjach chłodniczych / 535
14.5. Eksploatacja i obsługa elementów instalacji wody lodowej i obiegowej / 541
14.5.1. Rurociągi / 541
14.5.2. Armatura odcinająca, odpowietrzniki, zawory spustowe, filtry, separatory / 543
14.5.3. Urządzenia i armatura zabezpieczająca / 543
14.5.4. Sprzęgła hydrauliczne i zbiorniki buforowe / 545
14.5.5. Pompy obiegowe / 546
14.6. Okresowa kontrola bezpośrednich systemów chłodzenia budynków / 548
14.6.1. Procedura kontroli / 550
14.6.2. Zalecenia dotyczące zakresu kontroli / 556
14.6.3. Kontrola urządzeń chłodniczych i klimatyzacyjnych / 558
14.7. Instalacje z pompami ciepła – najczęstsze zakłócenia w eksploatacji, ich prawdopodobne przyczyny i sposoby usuwania / 560
14.7.1. Informacje wstępne / 560
14.7.2. Zakłócenia spowodowane błędnym doborem mocy grzewczej pompy ciepła / 563
14.7.3. Zakłócenia w eksploatacji instalacji dolnego źródła ciepła / 564
Bibliografia do rozdz. 14 / 569

15. Przykłady obliczeniowe / 571
Bibliografia / 598

Załączniki: wykresy i tablice właściwości czynników chłodniczych, roztworów roboczych i nośników chłodu/ciepła / 604

Wykaz firm oraz instytucji, których materiały techniczne wykorzystano w książce / 642

Przedmowa do trzeciego wydania

Przedstawiam Szanownym Czytelnikom trzecie wydanie książki „Chłodnictwo i pompy ciepła”, ukazujące się po trzech latach od wydania pierwszego. Tak szybkie wznowienie książki technicznej stanowi bez wątpienia sukces nie tylko autora, ale i Wydawcy, tj. Grupy MEDIUM. Dziękuję wszystkim pracownikom wydawnictwa, a szczególnie p. Bogusławie Wiewiórowskiej-Paradowskiej, p. Agnieszce Orysiak oraz panom: Michałowi Grodzkiemu i Waldemarowi Jońcowi za życzliwość i wyrozumiałość podczas żmudnej pracy edytorskiej. Oczywiście sukces ten nie byłby możliwy bez udziału szerokiego grona Czytelników i nabywców tej publikacji, która w dobie wszechwładnie panującego internetu oraz mediów społecznościowych, gdy zanika czytelnictwo i z mieszkań usuwane są regały, a książki stały się przeżytkiem lub tłem na wizji „zdalnych” wykładowców lub telewizyjnych celebrytów, nadal cieszy się zainteresowaniem.

Nasuwa się zatem pytanie: jakie są przyczyny tak dużego zainteresowania tą książką? Niewątpliwie jedną z nich jest tytuł, w którym znalazło się wyrażenie pompy ciepła. Urządzenia te, i to nie tylko grzewcze, za sprawą europejskiej (Fit for 55) i światowej polityki klimatyczno-energetycznej zmierzającej do uzyskania w stosunkowo krótkim czasie neutralności klimatycznej w wyniku ograniczenia zużycia paliw kopalnych oraz zastąpienia ich odnawialnymi zasobami ciepła i energii, stają się również w Polsce podstawowym elementem instalacji w budynkach nowych i modernizowanych. Sprzedaż pomp ciepła wzrosła w Europie w 2021 r. o rekordowe 34% (wg danych EHPA z 12 lipca 2022 r.). W 21 krajach europejskich sprzedano 2,18 mln sztuk tych urządzeń – prawie 560 tys. więcej niż w 2020 r. W rezultacie całkowita liczba pomp ciepła zainstalowanych w UE wyniosła 16,98 mln, co stanowi ok. 14% całego rynku urządzeń grzewczych. Pompy ciepła eksploatowane na terenie Unii umożliwiły ograniczenie emisji CO2 o ponad 44 mln ton – to nieco więcej niż roczna emisja dwutlenku węgla w Irlandii.

W Polsce pompy ciepła znalazły w 2022 r. ponad 200 tys. nabywców (p. rys. 11.95), co stawia nas w europejskiej czołówce, gdyż liczba sprzedanych urządzeń odniesiona do 1000 obywateli naszego kraju była większa niż w przypadku dwóch kluczowych rynków pomp ciepła – Niemiec i Wielkiej Brytanii. W niedalekiej przyszłości nasz kraj, za sprawą dwóch firm wiodących w branży nowoczesnych urządzeń grzewczych i chłodniczych, stanie się dużym producentem pomp ciepła w Europie. Firma ­Viessmann w lipcu 2022 r. rozpoczęła w Legnicy budowę nowoczesnej fabryki pomp ciepła o powierzchni ok. 50 000 m2 – jej koszt wyniesie ok. 200 mln euro, a po rozpoczęciu produkcji w 2023 r. zatrudnienie znajdzie przy niej ponad 1700 osób. Z kolei firma Daikin Europe N.V. zbuduje na terenie Łódzkiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej (w gminie Ksawerów) największą w Europie fabrykę pomp ciepła, o powierzchni hal produkcyjnych 110 000 m2. Wartość tej inwestycji wyniesie ponad 300 mln euro, a po uruchomieniu produkcji w lipcu 2024 r. pracę w nowym zakładzie podejmie ponad 1000 osób.

Rozwój rynku pomp ciepła w Polsce przyspiesza również dzięki rządowym programom wsparcia, zmierzającym do dekarbonizacji i elektryfikacji budownictwa oraz zastąpienia pompami ciepła konwencjonalnych urządzeń grzewczych. Obok programów funkcjonujących już od kilku lat pojawiają się nowe – 19 lipca 2022 r. ruszył program „Czyste Powietrze Plus”, w ramach którego na wymianę starych kotłów i pieców węglowych oraz kompleksową termomodernizację beneficjenci otrzymają dofinansowanie o 10 tys. zł wyższe niż w dotychczasowym programie „Czyste Powietrze”, a w przypadku osób o niskich dochodach kwota dotacji może wzrosnąć nawet do 70 tys. zł. Ponadto 21 lipca 2022 r. NFOŚiGW uruchomił program „Ciepłe Mieszkanie”, w którym przewidziano dofinansowanie wymiany tzw. kopciuchów i poprawę efektywności energetycznej lokali mieszkalnych w budynkach wielorodzinnych. Budżet tego programu wynosi 1,4 mld zł, a przeciętna wysokość dotacji przypadająca na jeden lokal uzależniona będzie od dochodów beneficjenta i wyniesie od 15 tys. do nawet 37,5 tys. zł.

Świadczy to o rosnącym znaczeniu pomp ciepła na rynku ekologicznych źródeł ciepła i, co zrozumiałe, coraz większym zainteresowaniu społeczeństwa tymi urządzeniami. A także wyjaśnia sukces niniejszej książki, wydanej we właściwym czasie i miejscu. I to pomimo pewnej niekonsekwencji w działaniu jej autora, który w zakończeniu przedmowy do pierwszego wydania już niejako pożegnał się z Czytelnikami. Jednak po roku, dzięki ich zainteresowaniu, ukazało się drugie wydanie, w którym rozwinąłem myśl sformułowaną przy okazji pierwszej edycji: „pisząc tę książkę, starałem się uwzględnić dwa stwierdzenia: Ludwiga Boltzmanna – Nie ma nic bardziej praktycznego niż dobra teoria oraz Feliksa Feldheima – Wiedza jest skarbem, a praktyka jest kluczem do niego”. Zatem nauka (teoria) i praktyka są naturalnymi sprzymierzeńcami i uzupełniając się wzajemnie, przynoszą Czytelnikom korzyści. Nauka wynika z praktyki, a dobra praktyka z teorii. Aby ułatwić pracę przyszłym inżynierom i przyspieszyć nabycie umiejętności praktycznych oraz wykazać ścisły związek między teorią i praktyką, w książce przytoczono w miarę możliwości „wzięte z życia” przykłady, stanowiące ilustrację często błahych i prozaicznych błędów popełnianych w trakcie projektowania, budowy i eksploatacji urządzeń oraz instalacji. Liczba tych przykładów była jednak stosunkowo niewielka z powodu ograniczeń dotyczących pierwotnej objętości książki. Natomiast w jej drugiej edycji znalazły się rozdziały dotyczące niezawodności urządzeń oraz intensyfikacji procesów wymiany ciepła i masy w urządzeniach chłodniczych i pompach ciepła, przykłady obliczeniowe, a także dodatkowe materiały pomocnicze w formie załączników.

W niniejszym trzecim wydaniu książki nowością jest rozdział pt. „Wybrane zagadnienia eksploatacji oraz obsługi instalacji chłodniczych i pomp ciepła” – jego tematyka nawiązuje bezpośrednio do przedstawionych powyżej sentencji. Użytkowanie urządzeń oraz instalacji dostarcza bowiem wielu przydatnych informacji, stanowiących pewną namiastkę praktyki. Już w V wieku p.n.e. Protagoras z Abdery stwierdził, że Nie liczy się teoria bez praktyki ani praktyka bez teorii! Eksploatacja instalacji, których okres życia (LC) jest kilkadziesiąt razy dłuższy niż czas potrzebny do ich zaprojektowania i wykonania, umożliwia praktyczną ocenę przyjętych rozwiązań projektowych, technologicznych i materiałowych zarówno pod względem technicznym, jak i ekologicznym. Urządzenia chłodnicze, grzewcze (pompy ciepła) i klimatyzacyjne, a mówiąc ogólnie: instalacje budowlane stanowią równocześnie znaczącą część majątku narodowego i ich poprawna eksploatacja oraz każda racjonalna modernizacja lub modyfikacja mogą przynieść znaczne korzyści energetyczne i ekologiczne, nie wspominając już o ekonomicznych. Współczesne urządzenia są projektowane i budowane tak, aby zapewnić bezpieczną i niezawodną eksploatację pod warunkiem ich poprawnej obsługi, serwisu i konserwacji, a są to czynności wykonywane (lub przynajmniej powinny) przez osoby odpowiednio przygotowane. I to właśnie ten nieelegancko brzmiący czynnik ludzki stanowi słabe, a według wyników niektórych badań najsłabsze ogniwo w cyklu życia urządzeń i instalacji. Ludzie odpowiadają bezpośrednio za ponad 40% poważnych wypadków stanowiących zagrożenie dla życia i zdrowia użytkowników instalacji, a także jakości przechowywanych produktów. Przyczyną tego jest przede wszystkim nieprzygotowanie personelu, jego niefrasobliwość, nieznajomość wymagań zawartych w instrukcjach obsługi oraz lekceważenie warunków bhp – a czasem wszystkie te czynniki się kumulują, doprowadzając niektórych fachowców do pychy zawodowej. Zagadnienia te stanowią treść nowego, czternastego rozdziału.

W podnoszeniu jakości i przydatności zarówno trzeciego, jak i poprzednich wydań książki godny podkreślenia jest udział Czytelników, których uwagi dotyczące zarówno zagadnień merytorycznych, jak i edytorskich zostały przeze mnie w miarę możliwości uwzględnione. W tym miejscu składam serdeczne podziękowania p. mgr. inż. Pawłowi Klajmonowi, projektantowi z GBPBP Projprzem S.A., za liczne komentarze oparte na wyjątkowo starannej i dociekliwej lekturze. Szybkie wyczerpanie obu poprzednich wydań wskazuje, że książka „trafiła pod strzechy”, co jest dla mnie wielką satysfakcją, szczególnie w obecnych czasach. Zainteresowanie tą publikacją świadczy nie tylko o przywiązaniu do ojczystego języka, ale również o tym, że stanowi ona kompendium pożytecznych informacji znajdujących się w zasięgu ręki, bez konieczności korzystania z innych źródeł wiedzy wymagających zasilania energią, nawet odnawialną.

Przy tej okazji chciałbym poruszyć jeszcze jedną kwestię. Niektórzy moi przyjaciele, a śmiem twierdzić, że również duża liczba Czytelników, mogą sądzić, że dzięki trzem wydaniom książki stałem się krezusem. Spieszę jednak wyjaśnić, że wydawanie książek bez żadnych dotacji, szczególnie technicznych, nie jest zajęciem szczególnie lukratywnym zarówno dla autora, jak i wydawnictwa. Stawka godzinowa za moją pracę włożoną w przygotowanie książki, obliczona jako iloraz otrzymanego honorarium autorskiego przez pracochłonność wyrażoną w godzinach, zbliżona jest do minimalnej godzinowej stawki krajowej. W moim przypadku wynika to dodatkowo ze stosunkowo niskiej wydajności pracy, szczególnie mechanicznej pracy komputerowej (pisanie oraz opracowywanie rysunków), spowodowanej czynnikami naturalnymi – głównie wiekiem oraz nieustanną pomocą moich asystentów, tj. przemiłych kotów, które uwielbiają leżeć na biurku w pobliżu komputera, a ich spacer po klawiaturze przysparza wielu kłopotów oraz konieczności wykonania dodatkowych czynności. Jednak w moim przypadku pieniądz nie stanowi głównej motywacji do pisania książki, jest nią raczej dążenie do pozostawienia po sobie śladu trwalszego niż popularny obecnie ślad węglowy. Pisanie w języku ojczystym to forma czystego patriotyzmu (nie mylić z nacjonalizmem), szczególnie w czasach, gdy niektórzy autorzy artykułów muszą płacić nawet po kilka tysięcy złotych za publikację swych dokonań w czasopismach naukowych, głównie zagranicznych, tylko po to, by uzyskań punkty konieczne do oceny wyników swojej działalności zawodowej; zjawisko to, będące skutkiem tzw. Konstytucji dla nauki, nazywane jest popularnie punktozą. Zatem akurat w przypadku książki „Chłodnictwo i pompy ciepła” nie ma powodów do narzekań, gdyż napisana została w języku polskim, bez konieczności uzyskiwania punktów, jest stosunkowo tania w porównaniu z bardzo drogimi i coraz obszerniejszymi normami PN-EN, a także znajduje życzliwych i zainteresowanych Czytelników.

Pragnę w tym miejscu zaznaczyć, że do szczegółowego opracowania pozostało jeszcze kilka istotnych zagadnień praktycznych, dotyczących m.in. projektowania central z pompami ciepła, instalacji wody lodowej, magazynowania ciepła i chłodu czy eksploatacji pomp ciepła w inteligentnych układach energetycznych. Mam nadzieję, że zdrowie pozwoli mi na ich opisanie i opublikowanie w kolejnych wydaniach książki.

Chciałbym także przekazać Czytelnikom istotną informację dotyczą terminologii stosowanej w technice chłodniczej. Ostatnio znowelizowana podstawowa norma dotycząca chłodnictwa, tj. ­PN-EN 378, ma tytuł ­Instalacje chłodnicze i pompy ciepła, a zatem znika niejako administracyjnie wprowadzane wcześniej zięb­nic­two – tak więc historia nazewnictwa zatoczyła koło i wracamy do od dawna powszechnie sto­so­wa­nego terminu chłodnictwo.

Kończąc tę być może zbyt długą przedmowę, zawierającą także wątki prywatne, życzę Czytelnikom miłej oraz pożytecznej lektury i jak zwykle czekam na Państwa uwagi i sugestie dotyczące treści książki; proszę o ich przesyłanie na adres: m.rubik9@upcpoczta.pl lub marian.rubik@pw.edu.pl

Marian Rubik
Pomiechówek, luty 2023 r.

O Autorze

Studia wyższe ukończył w 1962 r. na Politechnice Warszawskiej, uzyskując tytuł mgr. inż., przy czym tematem magisterskiej pracy dyplomowej była „Analiza możliwości i projekt instalacji ogrzewania schroniska górskiego za pomocą pompy ciepła systemu W/W”.

Stopień naukowy doktora nauk technicznych uzyskał w 1973 r. na PW po obronie rozprawy pt. „Wymiana ciepła i masy w zmiennym polu ciśnienia”. Od 1961 r. zatrudniony w Zakładzie Urządzeń Kotłowych i Gospodarki Cieplnej, a od 1970 r. w Instytucie Ogrzewnictwa i Wentylacji PW jako asystent, starszy asystent i adiunkt. Dr inż. Marian Rubik prowadził zajęcia na studiach stacjonarnych i niestacjonarnych oraz studiach podyplomowych wydziałowych i międzywydziałowych: „Klimatyzacja i sterowanie w obiektach telekomunikacyjnych”, „Ciepłownictwo i ogrzewnictwo”, „Wentylacja i klimatyzacja”, „Klimatyzacja i chłodnictwo”, „Ciepłownictwo i ogrzewnictwo z auditingiem energetycznym”, „Inżynieria gazownictwa”, „Mechaniczne konstrukcje w telekomunikacji”; był również wykładowcą na kursach i szkoleniach organizowanych przez COB-PBP BISTYP, COB-PBO, COBRTI INSTAL, NAPE, Ośrodek Rzeczoznawstwa i Postępu Organizacyjno-Technicznego SIMP, Fundację Rozwoju Ciepłownictwa „Unia Ciepłownictwa” i inne instytucje.

W latach 1981–1996 wicedyrektor IOW ds. dydaktyki, a w latach 1996–2005, do momentu przejścia na emeryturę, dyrektor instytutu. Promotor ok. 350 prac dyplomowych inżynierskich i magisterskich, autor ok. 20 książek i skryptów wyróżnionych nagrodami I, II i III stopnia Ministrów: Nauki i Szkolnictwa Wyższego oraz Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych. Autor ok. 210 artykułów i referatów oraz redaktor naukowy ok. 40 książek i podręczników z dziedziny ciepłownictwa, ogrzewnictwa, wentylacji i klimatyzacji.

W okresie 1992–2000 był delegatem Polski do L'Institut International du Froid (członek komisji E1/IIF).

W latach 1993–1998 przewodniczący Normalizacyjnej Komisji Problemowej nr 174 ds. Ciepłownictwa, Ogrzewnictwa i Wentylacji PKN, w latach 1998–2014 Komitetu Technicznego nr 279 ds. Ciepłownictwa, Ogrzewnictwa i Wentylacji PKN, a od 2014 Komitetu Technicznego nr 316 ds. Ciepłownictwa i Ogrzewnictwa (nadal). Od r. 1995 recenzent w Centrum Innowacji FST NOT w Warszawie (liczba recenzji – ok. 50). Od kwietnia 2011 r. przewodniczący Rady Naukowo-Programowej w Polskiej Organizacji Rozwoju Technologii Pomp Ciepła.

Głównym obszarem działalności zawodowej i naukowej Autora jest technika chłodnicza w klimatyzacji, zastosowanie pomp ciepła w technice instalacyjnej, trójgeneracja, wykorzystanie systemów ciepłowniczych w okresie letnim do zasilania urządzeń chłodniczych instalacji klimatyzacyjnych, niezawodność urządzeń chłodniczych, racjonalizacja wykorzystania ciepła, chłodu i energii elektrycznej, intensyfikacja procesów wymiany ciepła i masy w technice chłodniczej i klimatyzacyjnej, niekonwencjonalne źródła ciepła i energii. Ważniejsze publikacje: Technika chłodnicza w klimatyzacji (współautor), Chłodnictwo (PWN, 1985), Central supply of big urban agglomerations with heating and cooling energy – Kongres Clima-2000, Milano, 3–5 marzo 1975, Pompy ciepła. Poradnik Warszawa 1996, Warszawa 1999, Warszawa 2006), Pompy ciepła w systemach geotermii niskotemperaturowej (Multico, Warszawa 2011), Energetyczne i ekologiczne korzyści wykorzystania ciepła sieciowego do produkcji chłodu, Intensyfikacja procesów wymiany ciepła i masy w aparaturze ogrzewczo-wentylacyjnej i inne.

Ważniejsze prace i opinie związane z zastosowaniem pomp ciepła i odnawialnych źródeł energii: CPBR 6.4. Oszczędne technologie budowlane. Zadanie 5.4.: Zastosowanie pomp ciepła do ogrzewania budynków. ITB Warszawa; PR-5. Zastosowanie pomp ciepła w systemach ciepłowniczych. Energoprojekt Warszawa; Analiza podsumowująca krajowe prace, doświadczenia i osiągnięcia w dziedzinie wykorzystania pomp ciepła dla celów ogrzewania i wytwarzania c.w.u. – Ministerstwo Gospodarki Przestrzennej; Projekt Badawczy STEP Termomodernizacja budynków użyteczności publicznej zgodna z zasadami zrównoważonego rozwoju; Świątynia Bożej Opatrzności w Warszawie, Europejskie Centrum Solidarności w Gdańsku, Europejskie Centrum Zdrowia w Otwocku, Muzeum Romantyzmu w Opinogórze, Opinia na temat technologicznej i technicznej innowacyjności koncepcji projektu nr 2304155 Powierzchniowej Stacji Klimatyzacyjnej i Stacji Agregatów Prądotwórczych pracujących w układzie trigeneracji na terenie szybu R-XI w Grodowcu gmina Grębocice (KGHM Polska Miedź S.A. O/ZG „Rudna), ekspert w projekcie nr WNDPOIG.01.04.00-14-250/11-HPSG Heat Pump SMART GRID – innowacyjny system grzewczo­‑klimatyzacyjny; ekspert w projekcie POIG.01.03.01-00-071/12 Opracowanie i konstrukcja regulatora pompy ciepła typu powietrze­‑woda; ekspert w projekcie GEKON nr NCBiR: GEKON1/O2/213728/39/2015 nr proj. PW513/00433/1110/70.020001; tytuł projektu: Opracowanie technologii wytwarzania kompaktowych ogrzewaczy ciepłej wody użytkowej z pompą ciepła.